Tozlu Sözlük
B Harfi ile Başlayan Atasözleri
Bu sayfada B harfiyle başlayan atasözlerini bulabilirsiniz.
Rastgele Atasözü
B Harfi ile Başlayan Atasözleri
Baba (evlat, oğul) ekmeği zindan ekmeği, koca (er) ekmeği meydan ekmeği
Atasözü: 'Baba ekmeği zindan ekmeği, koca ekmeği meydan ekmeği' - Kendi emeğinle kazandığın ekmek değerlidir.
Baba himmet, oğul hizmet
Atasözü: 'Baba himmet, oğul hizmet' - Babanın duası, oğlun emeği birleşirse başarı olur.
Baba koruk (erik) yer, oğlunun dişi kamaşır
Atasözü: 'Baba koruk yer, oğlunun dişi kamaşır' - Bazen birinin yaptığı işin sonucu, başkasını etkiler.
Baba kırk oğul beslemiş, kırk oğul bir babayı beslememiş
Atasözü: 'Baba kırk oğul beslemiş, kırk oğul bir babayı beslememiş' - Evlatlar bazen anne babanın emeğini karşılamaz.
Baba malı tez tükenir, evlat gerek kazana
Atasözü: 'Baba malı tez tükenir, evlat gerek kazana' - Hazıra konan mal çabuk biter, çalışıp kazanmak gerekir.
Baba oğluna bir bağ bağışlamış; oğul babaya bir salkım üzüm vermemiş
Atasözü: 'Baba oğluna bir bağ bağışlamış; oğul babaya bir salkım üzüm vermemiş' - Anne baba fedakârdır, ama evlatlar bazen nankörlük eder.
Baba vergisi görümlük, koca vergisi doyumluk
Atasözü: 'Baba vergisi görümlük, koca vergisi doyumluk' - Evlilikte baba desteği geçici, koca emeği kalıcıdır.
Babamın adı Hıdır, elimden gelen budur
Atasözü: 'Babamın adı Hıdır, elimden gelen budur' - Kişi gücünün yettiği kadarını yapabilir.
Babanın sanatı oğla mirastır
Atasözü: 'Babanın sanatı oğla mirastır' - Meslek ve beceriler de miras gibi babadan evlada geçer.
Babasından mal kalan, merteği içinden bitmiş sanır
Atasözü: 'Babasından mal kalan, merteği içinden bitmiş sanır' - Hazır servet edinen, emeğin değerini bilmez.
Babayla oğlanın pabucu bir olunca evde kavga eksik olmaz
Atasözü: 'Babayla oğlanın pabucu bir olunca evde kavga eksik olmaz' - Baba ile oğul aynı seviyeye gelirse geçimsizlik çıkar.
Baca eğri de olsa dumanı doğru çıkar
Atasözü: 'Baca eğri de olsa dumanı doğru çıkar' - Gerçek daima ortaya çıkar.
Bacak kadar boyu var, türlü türlü huyu var
Atasözü: 'Bacak kadar boyu var, türlü türlü huyu var' - Küçük yaşta olmasına rağmen çok yönlü davranışları olan kişiyi tanımlar.
Baht (akıl) olmayınca başta, ne kuruda biter ne yaşta
Atasözü: 'Baht (akıl) olmayınca başta, ne kuruda biter ne yaşta' - Şans ve akıl olmayınca insan hiçbir durumda başarıya ulaşamaz.
Bahtsızın bağına yağmur, ya taş yağar ya dolu
Atasözü: 'Bahtsızın bağına yağmur, ya taş yağar ya dolu' - Talihsiz kişinin işi ne yapsa ters gider.
Bahşiş (beleş) atın dişine (yaşına) bakılmaz
Atasözü: 'Bahşiş (beleş) atın dişine bakılmaz' - Karşılıksız verilen şeyin kusuru aranmaz.
Bakan göze bağ (yasak) olmaz
Atasözü: 'Bakan göze bağ (yasak) olmaz' - Bir şeyi görmek, ona sahip olmak anlamına gelmez.
Bakan yemez, kapan yer
Atasözü: 'Bakan yemez, kapan yer' - Sadece izlemek değil, harekete geçmek gerekir.
Bakarsan bağ olur, bakmazsan dağ (olur)
Atasözü: 'Bakarsan bağ olur, bakmazsan dağ olur' - Emek ve ilgi olmadan hiçbir şey gelişmez.
Bakmakla usta olunsa (öğrense), köpekler (kediler) kasap olurdu (kasaplığı öğrenirdi)
Atasözü: 'Bakmakla usta olunsa, köpekler kasap olurdu' - Bir işi sadece izleyerek öğrenmek mümkün değildir.
Baktın kar havası, eve gel kör olası
Atasözü: 'Baktın kar havası, eve gel kör olası' - Zamanında önlem almazsan zarara uğrarsın.
Bal bal demekle ağız tatlanmaz
Atasözü: 'Bal bal demekle ağız tatlanmaz' - Sadece konuşmakla sonuç alınmaz, icraat gerekir.
Bal ile kaymak yenir ama her keseye göre değil
Atasözü: 'Bal ile kaymak yenir ama her keseye göre değil' - Her zevk veya lüks, herkesin maddi gücüne uygun değildir.
Bal olan yerde sinek de olur (bulunur)
Atasözü: 'Bal olan yerde sinek de olur' - Nerede kazanç, nimet veya güzellik varsa, orada çıkarcılar da bulunur.
Bal tutan parmağını yalar
Atasözü: 'Bal tutan parmağını yalar' - Bir işi yapan kişi, o işten bir şekilde faydalanır.
Balcı kızı daha tatlı
Atasözü: 'Balcı kızı daha tatlı' - Zenginlik veya bolluk içinde yaşayanlar, çevrelerinde daha cazip görünür.
Balcının var bal tası, oduncunun var baltası
Atasözü: 'Balcının var bal tası, oduncunun var baltası' - Herkesin işine uygun aracı olmalıdır.
Balta değmedik ağaç olmaz
Atasözü: 'Balta değmedik ağaç olmaz' - Hiç emek verilmeden başarı elde edilmez.
Balı dibinden, yağı yüzünden
Atasözü: 'Balı dibinden, yağı yüzünden' - Her şeyin güzel kısmı tercih edilir.
Balı olan bal yemez mi?
Atasözü: 'Balı olan bal yemez mi?' - İmkanı olan kişi, onun nimetinden elbette faydalanır.
Balı parmağı uzun yemez, kısmetlisi yer
Atasözü: 'Balı parmağı uzun yemez, kısmetlisi yer' - Kısmetinde olmayan şeye sahip olamazsın.
Balık ağa girdikten sonra aklı başına gelir
Atasözü: 'Balık ağa girdikten sonra aklı başına gelir' - İnsan genellikle tehlikeyi başına gelince fark eder.
Balık baştan avlanır
Atasözü: 'Balık baştan avlanır' - Bir işe doğru yerden başlamak gerekir.
Balık baştan kokar
Atasözü: 'Balık baştan kokar' - Bir kurumda bozulma en üstten başlar.
Balık demiş ki ‘etimi yiyen doymasın, avımı yapan gülmesin (onmasın)’
Atasözü: 'Balık demiş ki etimi yiyen doymasın, avımı yapan gülmesin' - Haksız kazanç sağlayan kişi huzur bulamaz.
Balın âlâsı (tazesi) oğlun tazesinden
Atasözü: 'Balın âlâsı (tazesi) oğlun tazesinden' - Yeni olan, taze olan her zaman daha değerlidir.
Bana dokunmayan (beni sokmayan) yılan bin yaşasın
Atasözü: 'Bana dokunmayan yılan bin yaşasın' - Kişi, kendisine zarar gelmedikçe başkasının sorununa karışmak istemez.
Barutla ateş bir yerde durmaz
Atasözü: 'Barutla ateş bir yerde durmaz' - Zıt veya tehlikeli iki unsur bir arada bulunamaz.
Baskıdaki altından askıdaki salkım yeğdir
Atasözü: Baskıdaki altından askıdaki salkım yeğdir - Gösterişli ama faydasız olandansa, sade ama yararlı olan değerlidir.
Baskın basanındır
Atasözü: Baskın basanındır - Hazırlıksız yakalanan zayıf düşer; fırsatı değerlendiren kazanır.
Baskısız tahtayı yel alır, yel almazsa sel alır
Atasözü: Baskısız tahtayı yel alır, yel almazsa sel alır - Düzensiz ve kontrolsüz olan şey kolayca zarar görür.
Baskısız yongayı yel alır; sahipsiz tarlayı sel alır
Atasözü: Baskısız yongayı yel alır; sahipsiz tarlayı sel alır - Sahip çıkılmayan şey zamanla yok olur veya bozulur.
Battı balık yan gider
Atasözü: Battı balık yan gider - Zararın telafisi mümkün değilse, kaygılanmadan kabullenmek gerekir.
Baykuşun kısmeti ayağına gelir
Atasözü: Baykuşun kısmeti ayağına gelir - Kısmet kiminse, onu aramasa da bulur.
Bayramda borç ödeyene ramazan ağır (kısa) gelir
Atasözü: Bayramda borç ödeyene ramazan ağır (kısa) gelir - Zor durumda olan için zaman yavaş geçer, sıkıntısı bitmeyen rahat edemez.
Baz bazla, kaz kazla, kel tavuk topal horozla
Atasözü: Baz bazla, kaz kazla, kel tavuk topal horozla - Her insan kendi denginde biriyle anlaşabilir.
Bazı dingil döner bazı teker
Atasözü: Bazı dingil döner bazı teker - Her insanın yeteneği ve katkısı farklıdır.
Bağ babadan, zeytin dededen kalmalı
Atasözü: 'Bağ babadan, zeytin dededen kalmalı' - Bazı değerli şeyler zamanla olgunlaşır, sabır ister.
Bağ bayırda, tarla çayırda
Atasözü: 'Bağ bayırda, tarla çayırda' - Her işin verimli olacağı yer farklıdır.
Bağa bak, üzüm olsun, yemeye yüzün olsun
Atasözü: 'Bağa bak, üzüm olsun, yemeye yüzün olsun' - Emeğini verirsen, kazancını gönül rahatlığıyla yersin.
Bağı ağlayanın yüzü güler
Atasözü: 'Bağı ağlayanın yüzü güler' - Emek eden, sabreden sonunda karşılığını alır.
Bağın taşlısı, karının saçlısı
Atasözü: 'Bağın taşlısı, karının saçlısı' - Zahmetli görünen şeyler genelde daha bereketlidir.
Baş ağır gerek, kulak sağır
Atasözü: 'Baş ağır gerek, kulak sağır' - İnsan, olgun davranmalı ve gereksiz şeylere kulak asmamalıdır.
Baş başa bağlı, baş da şeriata (yasaya, padişaha)
Atasözü: 'Baş başa bağlı, baş da şeriata (yasaya, padişaha)' - Herkesin üzerinde bir otorite vardır.
Baş kes yaş kesme
Atasözü: 'Baş kes yaş kesme' - İnsanı öldürmekten ve ağaç kesmekten kaçın.
Baş kırılır (yarılır) fes (börk) içinde, kol kırılır yen (kürk) içinde
Atasözü: 'Baş kırılır fes içinde, kol kırılır yen içinde' - Aile veya kurum içindeki sorun dışarıya yansıtılmamalıdır.
Baş nereye giderse ayak da oraya gider
Atasözü: 'Baş nereye giderse ayak da oraya gider' - Yönetici ne yaparsa, halk da onu takip eder.
Baş ol da eşek başı (soğan başı) ol
Atasözü: 'Baş ol da eşek başı (soğan başı) ol' - Yönetici veya lider olmak her zaman değerlidir.
Baş ol da istersen soğan başı ol
Atasözü: 'Baş ol da istersen soğan başı ol' - Lider olmak, küçük bir toplulukta bile olsa değerlidir.
Baş olan boş olmaz
Atasözü: 'Baş olan boş olmaz' - Bir görevde, makamda olan kişi mutlaka bir değer taşır.
Baş sallamakla kavuk eskimez
Atasözü: 'Baş sallamakla kavuk eskimez' - Saygı göstermek veya onay vermekle kimse bir şey kaybetmez.
Baş sağlığı, dünya varlığı
Atasözü: 'Baş sağlığı, dünya varlığı' - Sağlık her şeyden önemlidir.
Baş yastığı baş derdini bilmez
Atasözü: Baş yastığı baş derdini bilmez - İnsanın derdini en iyi kendisi bilir; başkaları tam olarak anlayamaz.
Başa gelen çekilir
Atasözü: Başa gelen çekilir - Kişi, başına gelen zorluklara sabırla katlanmalıdır.
Başa gelmeyince bilinmez
Atasözü: Başa gelmeyince bilinmez - Bir olayın ağırlığı, onu yaşamayan tarafından tam anlaşılamaz.
Başa yazılan gelir
Atasözü: Başa yazılan gelir - Kaderde olan olay mutlaka gerçekleşir.
Başın başı var, başın da başı var
Atasözü: Başın başı var, başın da başı var - Her yöneticinin veya otoritenin üzerinde başka biri bulunur.
Başın sağlığı, dünyanın varlığı
Atasözü: Başın sağlığı, dünyanın varlığı - Sağlık, her şeyin temelidir; sağlığın yoksa dünyanın varlığı anlamsızdır.
Başına gelen başmakçıdır
Atasözü: Başına gelen başmakçıdır - Kişi, yaşadığı olaylardan ders alır ve tecrübe kazanır.
Başını acemi berbere teslim eden cebinden pamuğu eksik etmez (etmesin)
Atasözü: Başını acemi berbere teslim eden cebinden pamuğu eksik etmez (etmesin) - İşi bilmeyene güvenen, zarara uğramayı göze alır.
Bedava sirke baldan tatlıdır
Atasözü: Bedava sirke baldan tatlıdır - İnsanlar, bedelsiz olanı değerinden bağımsız olarak sever.
Bekâr gözü, kör gözü
Atasözü: Bekâr gözü, kör gözü - Evlenmemiş kişi hayatın sorumluluklarını tam göremez.
Bekâra karı boşaması kolaydır
Atasözü: Bekâra karı boşaması kolaydır - Tecrübesiz kişi, bilmediği konularda kolay konuşur.
Bekârlık maskaralık
Atasözü: Bekârlık maskaralık - Evlenmemiş kişi ciddiyetten uzak olur, sorumluluk bilinci azdır.
Bekârlık sultanlıktır
Atasözü: Bekârlık sultanlıktır - Evlenmemiş kişi özgürdür, kimseye hesap vermez.
Bekârın parasını it yer, yakasını bit
Atasözü: Bekârın parasını it yer, yakasını bit - Bekâr kişi parasını tutamaz, hem malını hem sağlığını yitirir.
Benim oğlum bina okur, döner döner yine okur
Atasözü: Benim oğlum bina okur, döner döner yine okur - Bazı insanlar bilgiyi kullanmaz, sadece tekrar eder.
Benzeye benzeye yaz, benzeye benzeye kış olur
Atasözü: Benzeye benzeye yaz, benzeye benzeye kış olur - İnsan alıştığı çevreye ve arkadaşlarına benzer.
Berber berbere benzer ama başın Allah’a emanet
Atasözü: Berber berbere benzer ama başın Allah’a emanet - Dışarıdan benzer görünen herkes aynı yeteneğe sahip değildir.
Berberin solumazı, tellağın terlemezi, kahvecinin söylemezi
Atasözü: Berberin solumazı, tellağın terlemezi, kahvecinin söylemezi - Her mesleğin de işe yaramayan, görevini yapmayan kişileri vardır.
Besle kargayı, oysun gözünü
Atasözü: Besle kargayı, oysun gözünü - Nankör insan, kendisine yapılan iyiliğin kıymetini bilmez.
Besledik büyüttük danayı, şimdi tanımaz oldu anayı
Atasözü: Besledik büyüttük danayı, şimdi tanımaz oldu anayı - Emek verdiğin kişi büyüyünce seni unutur veya saygısızlık eder.
Beslemeyi eslemeden alma
Atasözü: Beslemeyi eslemeden alma - Birinin huyunu öğrenmeden yakın ilişki kurma.
Beterin beteri var
Atasözü: Beterin beteri var - Ne kadar kötü durumda olursan ol, daha kötüsü her zaman mümkündür.
Bey ardından çomak çalan çok olur
Atasözü: Bey ardından çomak çalan çok olur - Güçlü veya önde gelen biri düştüğünde, ona zarar vermek isteyenler artar.
Bey aşı borç, düğün aşı ödünç
Atasözü: Bey aşı borç, düğün aşı ödünç - İkram ve gösteriş bazen kişiyi borca sokar.
Bey mi yaman, el mi yaman
Atasözü: Bey mi yaman, el mi yaman - Kimin güçlü olduğu, olay yaşanmadan anlaşılmaz.
Beyazın (akın) adı (var), esmerin (karanın) tadı (var)
Atasözü: Beyazın (akın) adı (var), esmerin (karanın) tadı (var) - Dış güzellik dikkat çeker ama iç güzellik kalıcıdır.
Beyde bulunmayan elde neler var
Atasözü: Beyde bulunmayan elde neler var - Değer ve yetenek sadece makamla sınırlı değildir.
Beyler buyruğu yoksula kan ağlatır
Atasözü: Beyler buyruğu yoksula kan ağlatır - Güç sahiplerinin aldığı kararlar en çok zayıfları etkiler.
Beylik fırın has çıkarır
Atasözü: Beylik fırın has çıkarır - Ortak kullanılan yerden en çok güçlü olan faydalanır.
Beylik çeşmeden su içme
Atasözü: Beylik çeşmeden su içme - Herkese ait olan şeyden faydalanırken dikkatli ol; sorumlusu belirsizdir.
Bez alırsan Mısır’dan (Musul’dan), kız alırsan asilden
Atasözü: Bez alırsan Mısır’dan (Musul’dan), kız alırsan asilden - Kaliteli şey doğru yerden, iyi insan köklü aileden çıkar.
Bezirgân züğürtleyince geçmiş defterleri yoklar
Atasözü: Bezirgân züğürtleyince geçmiş defterleri yoklar - Zor duruma düşen kişi, eski kazançlarını ve fırsatlarını düşünür.
Beş parmak (parmağın) bir (biri) olmaz
Atasözü: Beş parmak (parmağın) bir (biri) olmaz - İnsanlar birbirinden farklıdır; herkesin yapısı, huyu ve yeteneği ayrıdır.
Beş parmağın hangisini kessen acımaz?
Atasözü: Beş parmağın hangisini kessen acımaz? - Tüm seçenekler zorlayıcı olduğunda, seçim yapmak her durumda üzücüdür.
Beş tavuğa bir horoz yeter
Atasözü: Beş tavuğa bir horoz yeter - Her şeyin bir ölçüsü vardır; fazlası fayda yerine zarar getirir.
Bilmemek ayıp değil, öğrenmemek (sormamak) ayıp
Atasözü: Bilmemek ayıp değil, öğrenmemek (sormamak) ayıp - Cahillik utanılacak değil, öğrenmeye kapalı olmak ayıptır.
Bin bilsen de bir bilene danış
Atasözü: Bin bilsen de bir bilene danış - Ne kadar bilgili olsan da, başkalarının tecrübesine başvur.
Bin dost az, bir düşman çok
Atasözü: Bin dost az, bir düşman çok - Bir tek düşman, bin dosttan daha fazla zarar verebilir.
Bin işçi, bir başçı
Atasözü: Bin işçi, bir başçı - Bir topluluğun verimli olması için iyi bir yönetici gerekir.
Bin nasihatten bir musibet yeğdir
Atasözü: Bin nasihatten bir musibet yeğdir - Kişi bazen öğütle değil, yaşayarak öğrenir.
Bin tasa bir borç ödemez
Atasözü: Bin tasa bir borç ödemez - Kaygılanmak çözüm getirmez; eylem gerekir.
Bin ölçüp bir biçmeli
Atasözü: Bin ölçüp bir biçmeli - Karar verirken acele etmemeli, her yönüyle düşünmelidir.
Binicinin sağı solu olmaz
Atasözü: Binicinin sağı solu olmaz - Harekete geçmiş insanın yönü, şartlara göre değişir.
Bir (sağ) elinin verdiğini öbür (sol) elin duymasın (görmesin)
Atasözü: Bir (sağ) elinin verdiğini öbür (sol) elin duymasın (görmesin) - Yapılan iyilik gizli olmalı, gösterişe dönüştürülmemelidir.
Bir abam (postum) var atarım, nerede olsam yatarım
Atasözü: Bir abam (postum) var atarım, nerede olsam yatarım - Kanaatkâr ve sade insan, bulunduğu her ortamda huzur bulur.
Bir acı kahvenin kırk yıl hatırı vardır
Atasözü: Bir acı kahvenin kırk yıl hatırı vardır - Küçük bir iyiliğin değeri uzun süre unutulmaz.
Bir adama kırk gün (deli dersen deli, akıllı dersen akıllı olur) ne dersen o olur
Atasözü: Bir adama kırk gün (deli dersen deli, akıllı dersen akıllı olur) ne dersen o olur - İnsana sürekli söylenen şey, sonunda onun davranışını etkiler.
Bir anaya bir kız, bir kafaya bir göz
Atasözü: Bir anaya bir kız, bir kafaya bir göz - Her şeyin fazlası değil, yeteri kadarı iyidir.
Bir avuç altının olacağına bir avuç toprağın olsun
Atasözü: Bir avuç altının olacağına bir avuç toprağın olsun - Para geçicidir, toprak kalıcıdır; üretim zenginliktir.
Bir ağaçta gül de biter, diken de
Atasözü: Bir ağaçta gül de biter, diken de - Aynı yerden hem güzel hem kötü şeyler çıkabilir.
Bir ağaçtan okluk da çıkar, bokluk da
Atasözü: Bir ağaçtan okluk da çıkar, bokluk da - Aynı kökten gelen insanlar arasında hem iyiler hem kötüler olabilir.
Bir ağızdan çıkıp (çıkan) bin dile (ağza) yayılır
Atasözü: Bir ağızdan çıkıp (çıkan) bin dile (ağza) yayılır - Söz hızla yayılır; konuşmadan önce düşünmek gerekir.
Bir baba dokuz evladı besler, dokuz evlat bir babayı beslemez
Atasözü: Bir baba dokuz evladı besler, dokuz evlat bir babayı beslemez - Ebeveyn sevgisi karşılıksızdır; çocuklar aynı fedakârlığı göstermez.
Bir baş soğan bir kazanı kokutur
Atasözü: Bir baş soğan bir kazanı kokutur - Kötü bir kişi, iyi bir topluluğu bile bozabilir.
Bir başa bir göz yeter
Atasözü: Bir başa bir göz yeter - İnsana ihtiyacı kadar olan yeterlidir; fazlası gereksizdir.
Bir buldu iki ister, akça buldu çıkın ister
Atasözü: Bir buldu iki ister, akça buldu çıkın ister - İnsan elde ettiğinden tatmin olmaz; doyumsuzluk insana özgüdür.
Bir deli kuyuya bir taş atar, kırk akıllı çıkaramazmış
Atasözü: Bir deli kuyuya bir taş atar, kırk akıllı çıkaramazmış - Düşüncesiz bir söz veya eylem, akıllı insanların bile çözmekte zorlanacağı sorunlar yaratabilir.
Bir dirhem et bin ayıp örter
Atasözü: Bir dirhem et bin ayıp örter - Fiziksel güzellik birçok kusuru gizleyebilir.
Bir dokun bin ah işit (dinle) (kâseifağfurdan)
Atasözü: Bir dokun bin ah işit (dinle) (kâseifağfurdan) - Küçük bir hatanın büyük tepkiler doğurabileceğini anlatır.
Bir dönüm güzlük on dönüm yazlığa bedeldir
Atasözü: Bir dönüm güzlük on dönüm yazlığa bedeldir - Zamanında yapılan işin değeri geç yapılan işten fazladır.
Bir el bir eli yıkar, iki el bir yüzü yıkar
Atasözü: Bir el bir eli yıkar, iki el bir yüzü yıkar - İnsanlar yardımlaşarak büyük işleri başarabilir.
Bir elin nesi var, iki elin sesi var
Atasözü: Bir elin nesi var, iki elin sesi var - Birlikte hareket etmek başarıyı artırır.
Bir elin sesi çıkmaz
Atasözü: Bir elin sesi çıkmaz - Yalnız başına hareket edenin gücü sınırlıdır.
Bir ev (gemi) donanır, bir kız (çıplak) donanmaz
Atasözü: Bir ev (gemi) donanır, bir kız (çıplak) donanmaz - Kız çocuğunun ihtiyaçları ve süsü bitmez; sürekli hazırlık ister.
Bir evde iki kız, biri çuvaldız biri biz
Atasözü: Bir evde iki kız, biri çuvaldız biri biz - Aynı ortamda iki genç kızın arasında mutlaka küçük rekabet olur.
Bir felaket bin nasihatten yeğdir
Atasözü: Bir felaket bin nasihatten yeğdir - Yaşanan bir olay, bin öğütten daha etkili bir ders verir.
Bir fincan kahvenin kırk yıl hatırı (hakkı) vardır
Atasözü: Bir fincan kahvenin kırk yıl hatırı (hakkı) vardır - Küçük bir iyilik bile uzun süre unutulmaz; vefa önemlidir.
Bir fit bin büyü yerini tutar (yerine geçer)
Atasözü: Bir fit bin büyü yerini tutar (yerine geçer) - Küçük bir kışkırtma büyük bir kötülüğe yol açabilir.
Bir görüş bir kör biliş
Atasözü: Bir görüş bir kör biliş - Yetersiz bilgi yanlış yargıya yol açar.
Bir göz ağlarken öbür göz gülmez
Atasözü: Bir göz ağlarken öbür göz gülmez - Aynı kişide hem üzüntü hem sevinç bir arada bulunmaz.
Bir günlük beylik beyliktir
Atasözü: Bir günlük beylik beyliktir - Kısa süreli olsa bile elde edilen makam veya saygı değerdir.
Bir inat, bir murat
Atasözü: Bir inat, bir murat - İnatla direnen kişi sonunda amacına ulaşabilir.
Bir kararda bir Allah
Atasözü: Bir kararda bir Allah - Sürekli değişmek istikrarsızlıktır; sabit durmak güçtür.
Bir karıyla bir koca, dırdır eder her gece
Atasözü: Bir karıyla bir koca, dırdır eder her gece - Evlilikte küçük tartışmalar doğaldır, önemli olan huzuru korumaktır.
Bir kimsenin adı çıkacağına canı çıksın
Atasözü: Bir kimsenin adı çıkacağına canı çıksın - Kötü bir şöhrete sahip olmak, yaşamaktan daha ağır bir yüktür.
Bir koltuğa iki karpuz sığmaz
Atasözü: Bir koltuğa iki karpuz sığmaz - Aynı anda iki işi birden başarıyla yürütmek mümkün değildir.
Bir korkak bir orduyu bozar
Atasözü: Bir korkak bir orduyu bozar - Korkak bir kişi, cesurların moralini de bozar.
Bir kötünün yedi mahalleye zararı vardır (dokunur)
Atasözü: Bir kötünün yedi mahalleye zararı vardır (dokunur) - Kötü insanın etkisi sadece kendisini değil, çevresini de olumsuz etkiler.
Bir kızı bin kişi ister, bir kişi alır
Atasözü: Bir kızı bin kişi ister, bir kişi alır - Bir şeyin çok talibi olabilir ama yalnızca biri sahip olur.
Bir mum al da derdine yan
Atasözü: Bir mum al da derdine yan - İnsanın başına gelen dert için kendisinden başkası üzülmez.
Bir mıh bir nal kurtarır, bir nal bir at kurtarır
Atasözü: Bir mıh bir nal kurtarır, bir nal bir at kurtarır - Küçük ayrıntılar büyük sonuçları belirler.
Bir selam bin hatır yapar
Atasözü: Bir selam bin hatır yapar - Küçük bir nezaket bile insan ilişkilerinde büyük etki yaratır.
Bir söyle on dinle
Atasözü: Bir söyle on dinle - Konuşmadan önce düşünmek, dinlemekten daha değerlidir.
Bir sürçen atın başı kesilmez
Atasözü: Bir sürçen atın başı kesilmez - Küçük bir hata yüzünden kimseye ağır ceza verilmemelidir.
Bir sıçrarsın çekirge, iki sıçrarsın çekirge, sonunda yakalanırsın çekirge (üçüncüsünde avucuma düşersin çekirge)
Atasözü: Bir sıçrarsın çekirge, iki sıçrarsın çekirge, sonunda yakalanırsın çekirge (üçüncüsünde avucuma düşersin çekirge) - Kötülük yapan kişi, eninde sonunda cezasını bulur.
Bir tepe yıkılır, bir dere dolar
Atasözü: Bir tepe yıkılır, bir dere dolar - Bir yerde kayıp olurken başka bir yerde kazanç olur; hayat dengededir.
Bir tutam ot deveye hendek atlatır
Atasözü: Bir tutam ot deveye hendek atlatır - Küçük bir çıkar, büyük bir işi bile yaptırabilir.
Bir uyuz keçi bir sürüyü boklar
Atasözü: Bir uyuz keçi bir sürüyü boklar - Kötü huylu bir kişi, iyi bir topluluğun adını kirletebilir.
Bir varmış bir yokmuş
Atasözü: 'Bir varmış bir yokmuş' – Hayatın geçiciliğini ve her şeyin bir sonu olduğunu anlatır.
Bir vuruşla ağaç devrilmez
Atasözü: 'Bir vuruşla ağaç devrilmez' – Büyük işler emek ve sabır ister.
Bir yemem diyenden kork, bir oturmam diyenden
Atasözü: 'Bir yemem diyenden kork, bir oturmam diyenden' – İnsanın sözleriyle değil, davranışlarıyla ölçülmesi gerektiğini anlatır.
Bir çiçekle bahar (yaz) olmaz
Atasözü: Bir çiçekle bahar (yaz) olmaz - Tek bir iyi olay veya kişiyle kalıcı başarı sağlanmaz.
Bir çöplükte iki horoz ötmez
Atasözü: Bir çöplükte iki horoz ötmez - Aynı yerde iki güçlü kişi bir arada hüküm süremez.
Biri bilmeyen bini hiç bilmez
Atasözü: 'Biri bilmeyen bini hiç bilmez' – Temel bilgisi olmayan kişi, karmaşık şeyleri anlayamaz.
Biri yer biri bakar, kıyamet ondan kopar
Atasözü: 'Biri yer biri bakar, kıyamet ondan kopar' – Adaletsizlik ve paylaşım eksikliği toplumsal huzursuzluk yaratır.
Birlikten kuvvet doğar
Atasözü: 'Birlikten kuvvet doğar' – İnsanlar birlikte hareket ettiklerinde daha güçlü olurlar.
Bitli baklanın da kör alıcısı olur
Atasözü: 'Bitli baklanın da kör alıcısı olur' – Her malın, her kişinin bir alıcısı veya seveni mutlaka bulunur.
Biz attık kemik diye, el kaptı ilik diye
Atasözü: 'Biz attık kemik diye, el kaptı ilik diye' – Değerini bilmediğimiz şey başkası için çok kıymetli olabilir.
Biz bize benzeriz
Atasözü: 'Biz bize benzeriz' – Bir topluluk, millet veya grup kendi özellikleriyle tanınır.
Biz kırk kişiyiz, birbirimizi biliriz
Atasözü: 'Biz kırk kişiyiz, birbirimizi biliriz' – Küçük çevrelerde herkes birbirinin huyunu, davranışını iyi tanır.
Bizim gelin bizden kaçar, tutar ellere başını açar
Atasözü: 'Bizim gelin bizden kaçar, tutar ellere başını açar' – İnsanın kendi çevresindekilere mesafeli, yabancılara ise daha yakın davranabileceğini anlatır.
Bodur tavuk her gün (dem) piliç
Atasözü: 'Bodur tavuk her gün piliç' – Küçük veya zayıf görünen şeyin de kendine özgü bir üstünlüğü olabilir.
Bok boku kenefte bulur
Atasözü: 'Bok boku kenefte bulur' – Kötü insanlar genellikle birbirlerini bulur.
Boka nispetle tezek amberdir
Atasözü: 'Boka nispetle tezek amberdir' – Kötüler arasında bile daha iyisi bulunabilir.
Bol bol yiyen bel bel bakar
Atasözü: 'Bol bol yiyen bel bel bakar' – İsraf eden veya ölçüsüz davranan kişi sonunda zor durumda kalır.
Borcun iyisi vermek, derdin iyisi ölmek
Atasözü: 'Borcun iyisi vermek, derdin iyisi ölmek' – Bazı durumların en iyi çözümü, tamamen ortadan kalkmalarıdır.
Borcun yoksa kefil ol, işin yoksa şahit ol
Atasözü: 'Borcun yoksa kefil ol, işin yoksa şahit ol' – Kendini ilgilendirmeyen işlere karışan kişi sonunda zararlı çıkar.
Borç iyi güne kalmaz
Atasözü: 'Borç iyi güne kalmaz' – Borçlar geciktirilmeden, en kısa sürede ödenmelidir.
Borç uzayınca kalır, dert uzayınca alır
Atasözü: 'Borç uzayınca kalır, dert uzayınca alır' – Sorunlar zamanında çözülmezse büyür ve içinden çıkılmaz hâle gelir.
Borç vermekle, düşman vurmakla
Atasözü: 'Borç vermekle, düşman vurmakla' – Borç vermek de düşman edinmek kadar risklidir.
Borç yiyen kesesinden yer
Atasözü: 'Borç yiyen kesesinden yer' – Borçla yaşayan kişi sonunda kendi malını da kaybeder.
Borç yiğidin kamçısıdır
Atasözü: 'Borç yiğidin kamçısıdır' – Sorumluluk, insanı çalışmaya ve başarıya teşvik eder.
Borç ödemekle (vermekle), yol yürümekle tükenir
Atasözü: 'Borç ödemekle, yol yürümekle tükenir' – Sabırla yapılan işler sonunda biter; sürekli çabayla her zorluk aşılır.
Borç ödenir, kira ödenmez
Atasözü: 'Borç ödenir, kira ödenmez' – Bazı yükümlülükler bitmez; özellikle süreklilik gerektirenler.
Borçlu ölmez, benzi sararır
Atasözü: 'Borçlu ölmez, benzi sararır' – Borç insanı öldürmez ama huzurunu ve neşesini alır.
Borçlunun dili kısa gerek
Atasözü: 'Borçlunun dili kısa gerek' – Borcu olan kişi mütevazı olmalı ve alçakgönüllülük göstermelidir.
Borçlunun duacısı alacaklısıdır
Atasözü: 'Borçlunun duacısı alacaklısıdır' – Borçlu, borcunu ödeyebilmesi için alacaklısının sabırlı olmasını ister.
Borçlunun yalımı alçak olur
Atasözü: 'Borçlunun yalımı alçak olur' – Borçlu insanın özgüveni azalır, davranışları daha çekingen olur.
Borçsuz çoban yoksul beyden yeğdir
Atasözü: 'Borçsuz çoban yoksul beyden yeğdir' – Borçsuz olmak, zengin ama borçlu olmaktan daha değerlidir.
Borçtan korkan kapısını büyük açmaz (küçük açar)
Atasözü: 'Borçtan korkan kapısını büyük açmaz' – Tedbirli insan, imkanlarını aşan işlere kalkışmaz.
Bostan gök iken pazar(lık) yapılmaz
Atasözü: 'Bostan gök iken pazarlık yapılmaz' – Bir iş tamamlanmadan sonucuna güvenilmez; erken davranan yanılır.
Bostana dadanan eşeğin kuyruğu, kulağı olmaz
Atasözü: 'Bostana dadanan eşeğin kuyruğu kulağı olmaz' – Hırsızlık veya kötü alışkanlık kişinin sonunu hazırlar.
Boynuz kulaktan sonra çıkar, ama kulağı geçer
Atasözü: 'Boynuz kulaktan sonra çıkar ama kulağı geçer' – Genç kuşaklar, kendilerinden öncekileri zamanla aşabilir.
Boyuma göre (boyumca) boy buldum, huyuma göre (huyumca) huy bulmadım
Atasözü: 'Boyuma göre boy buldum, huyuma göre huy bulmadım' – Fiziksel olarak uygun biri bulunabilir ama karakter uyumu her zaman kolay değildir.
Bozacının şahidi şıracı
Atasözü: 'Bozacının şahidi şıracı' – Birbirini kayıran veya çıkar ilişkisi içinde olan kişilerin tanıklığı güvenilmez.
Boğaz dokuz boğumdur
Atasözü: 'Boğaz dokuz boğumdur' – İnsan söylemeden önce sözünü düşünmelidir.
Boş başak dik durur
Atasözü: 'Boş başak dik durur' – Gerçek bilgiye sahip olmayan kişi övünür, bilen ise alçakgönüllüdür.
Boş başağın başı dik olur
Atasözü: 'Boş başağın başı dik olur' – Bilgisiz veya deneyimsiz kişi kendini üstün görür.
Boş eşek yorga gider
Atasözü: 'Boş eşek yorga gider' – Boş gezen, tembel insan kendini işe yarar göstermek için gereksiz işlere karışır.
Boş gezmekten bedava çalışmak yeğdir
Atasözü: 'Boş gezmekten bedava çalışmak yeğdir' – Emek harcamak, hiçbir şey yapmamaktan daha iyidir.
Boş ite menzil olmaz
Atasözü: 'Boş ite menzil olmaz' – Tembel ve amaçsız insan bir hedefe ulaşamaz.
Boş torba ile at tutulmaz
Atasözü: 'Boş torba ile at tutulmaz' – Emek harcamadan, hazırlık yapmadan başarı elde edilemez.
Boş çuval ayakta (dik) durmaz
Atasözü: 'Boş çuval ayakta durmaz' – Bilgisiz veya tembel kişi güçlü duramaz; destek olmadan ayakta kalamaz.
Boşa kodum dolmadı, doluya kodum almadı
Atasözü: 'Boşa kodum dolmadı, doluya kodum almadı' – Ne yapsam olmuyor diyen kişinin talihsizlikten yakınmasını anlatır.
Boşboğazı ateşe atmışlar, odunum yaş (az) demiş
Atasözü: 'Boşboğazı ateşe atmışlar, odunum yaş demiş' – Gevezelik eden kişi, en zor durumda bile konuşmaktan geri durmaz.
Bu abdestle daha çok namaz kılınır
Atasözü: 'Bu abdestle daha çok namaz kılınır' – Elindeki fırsat veya durumdan daha fazla yararlanılabilir.
Bu kadar kusur kadı kızında da bulunur
Atasözü: 'Bu kadar kusur kadı kızında da bulunur' – Hiç kimse mükemmel değildir; küçük hatalar hoşgörüyle karşılanmalıdır.
Bu ne perhiz bu ne lahana turşusu!
Atasözü: 'Bu ne perhiz bu ne lahana turşusu' – Sözleriyle davranışları birbirini tutmayan kişilere söylenir.
Bu sıcağa kar mı dayanır?
Atasözü: 'Bu sıcağa kar mı dayanır?' – Çok güçlü bir etken karşısında zayıf olan dayanamaz.
Bugün bana ise yarın sana
Atasözü: 'Bugün bana ise yarın sana' – Bugün bana yapılan iyiliğe yarın senin ihtiyacın olabilir; yardımlaşmak karşılıklıdır.
Bugünkü (akşamın) işini yarına (sabaha) bırakma (koyma)
Atasözü: 'Bugünkü işini yarına bırakma' – Yapılabilecek işi ertelemeden zamanında bitirmek en doğrusudur.
Bugünkü tavuk yarınki kazdan iyidir
Atasözü: 'Bugünkü tavuk yarınki kazdan iyidir' – Kesin olan küçük kazanç, belirsiz büyük kazançtan değerlidir.
Buldukça bunar (bulmuş da bunuyor)
Atasözü: 'Buldukça bunar' – Bazı insanlar sahip oldukça daha da huzursuz olurlar.
Buldum bilemedim, bildim bulamadım
Atasözü: 'Buldum bilemedim, bildim bulamadım' – Bilgiye ulaşmakla onu anlamak aynı şey değildir; bilgi ancak deneyimle değer kazanır.
Buğday başak verince orak pahaya çıkar
Atasözü: 'Buğday başak verince orak pahaya çıkar' – Bir şeyin değeri, ihtiyaç duyulduğu zaman artar.
Buğday ekmeğin yoksa buğday dilin de mi yok?
Atasözü: 'Buğday ekmeğin yoksa buğday dilin de mi yok?' – Yoksul olsan bile sözlerinle incelik gösterebilirsin.
Buğday ile koyun, geri yanı (kalanı) oyun
Atasözü: 'Buğday ile koyun, geri yanı oyun' – Hayatın temel ihtiyaçları önemlidir, gerisi eğlencedir.
Buğdayım var deme ambara girmeyince, oğlum var deme yoksulluğa ermeyince (düşmeyince)
Atasözü: 'Buğdayım var deme ambara girmeyince, oğlum var deme yoksulluğa ermeyince' – Gerçek sonuç ortaya çıkmadan övünülmemelidir.
Böyle başa böyle tıraş
Atasözü: 'Böyle başa böyle tıraş' – Davranışa uygun karşılık verilir; kişi ne yaparsa karşılığını ona göre alır.
Böyle gelmiş böyle gider
Atasözü: 'Böyle gelmiş böyle gider' – Köklü alışkanlıklar veya düzenler kolay değişmez.
Bükemediğin eli öp başına ko
Atasözü: 'Bükemediğin eli öp başına ko' – Üstesinden gelemeyeceğin güce karşı gelmek yerine kabullenmek gerekir.
Bülbülü altın kafese koymuşlar, ‘ah vatanım’ demiş
Atasözü: 'Bülbülü altın kafese koymuşlar ah vatanım demiş' – İnsan ne kadar iyi koşullarda olursa olsun, alıştığı yerin özlemini duyar.
Bülbülün çektiği dili belası
Atasözü: 'Bülbülün çektiği dili belası' – Güzel konuşan ya da çok konuşan kişi, sözü yüzünden sıkıntıya düşer.
Büyük balık küçük balığı yutar
Atasözü: 'Büyük balık küçük balığı yutar' – Güçlü olan, zayıf olanı ezer; dünyada adalet her zaman işlemez.
Büyük başın derdi büyük olur
Atasözü: 'Büyük başın derdi büyük olur' – Sorumluluğu fazla olanın sıkıntısı da çok olur.
Büyük lokma ye büyük söz söyleme
Atasözü: 'Büyük lokma ye büyük söz söyleme' – İddialı konuşma, ileride zor durumda kalabilirsin.
Büğersen göl olur, açarsan çöl olur
Atasözü: 'Büğersen göl olur, açarsan çöl olur' – Bir şeyi kararında yapmak gerekir; aşırılıklar her zaman zararlıdır.
Bıldır yediği hurmalar, bu yıl götünü tırmalar
Atasözü: 'Bıldır yediği hurmalar, bu yıl götünü tırmalar' – Geçmişte yapılan hataların sonuçları bir gün mutlaka ortaya çıkar.
Bıldırcının beyliği arpa biçimine kadardır
Atasözü: 'Bıldırcının beyliği arpa biçimine kadardır' – Geçici güç ve makamlar uzun sürmez.
Bıçak kınını kesmez
Atasözü: 'Bıçak kınını kesmez' – Yakın insanlar birbirine zarar vermez.
Bıçak yarası geçer (onulur), dil yarası geçmez (onulmaz)
Atasözü: 'Bıçak yarası geçer, dil yarası geçmez' – Sözle verilen manevi zarar, fiziki yaradan daha kalıcıdır.
Bıçağı kestiren kendi suyu, insanı sevdiren kendi huyu
Atasözü: 'Bıçağı kestiren kendi suyu, insanı sevdiren kendi huyu' – İnsanın değerini belirleyen, kendi davranışları ve karakteridir.