Tozlu Sözlük
Değer Temalı Atasözleri
Değer temasına ait atasözleri listesi.
Rastgele Atasözü
Değer Temalı Atasözleri
Abanın kadri yağmurda bilinir
Atasözü: 'Abanın kadri yağmurda bilinir' - Bir şeyin değeri ancak ihtiyaç duyulduğunda anlaşılır.
Adam adamdır olmasa da pulu, eşek eşektir atlastan olsa çulu
Atasözü: 'Adam adamdır olmasa da pulu, eşek eşektir atlastan olsa çulu' - Kişinin değeri malıyla değil, karakteriyle ölçülür.
Alçak yer yiğidi hor gösterir
Atasözü: 'Alçak yer yiğidi hor gösterir' - Kişinin değeri bazen bulunduğu ortam yüzünden küçümsenebilir.
Al elmaya taş atan çok olur
Atasözü: 'Al elmaya taş atan çok olur' - Değerli veya güzel şey, her zaman dikkat çeker ve kıskanılır.
Alma alı, sat yağızı, bin doruya, besle kırı
Atasözü: 'Alma alı, sat yağızı, bin doruya, besle kırı' - Görünüşe aldanma; her şeyin değeri işleviyle ölçülür.
Altın adı pul oldu, kız adı dul oldu
Atasözü: 'Altın adı pul oldu, kız adı dul oldu' - Zamanla değerlerin anlamı ve itibarı değişir.
Altının kadrini sarraf bilir
Atasözü: 'Altının kadrini sarraf bilir' - Değerli olanı ancak işin ehli kişi anlayabilir.
Altının kıymetini sarraf bilir
Atasözü: 'Altının kıymetini sarraf bilir' - Bir şeyin değerini onu bilen, anlayan kişi takdir eder.
Altın yerde paslanmaz, taş yağmurdan ıslanmaz
Atasözü: 'Altın yerde paslanmaz, taş yağmurdan ıslanmaz' - Değerli olan, zor durumda da özünü kaybetmez.
Altın yere düşmekle pul olmaz
Atasözü: 'Altın yere düşmekle pul olmaz' - Değerli kişi veya şey, geçici olarak değer kaybetse de özünü yitirmez.
Anamın (babamın) öleceğini bilseydim, kulağı dolu darıya satardım
Atasözü: 'Anamın (babamın) öleceğini bilseydim, kulağı dolu darıya satardım' - Kıymetin ancak kaybedildikten sonra anlaşıldığını anlatır.
An beni bir kozla, o da çürük çıksın
Atasözü: 'An beni bir kozla, o da çürük çıksın' - Değer verilmediğinde kırgınlık ifade eden bir sitem sözüdür.
Arık öküze bıçak olmaz (çalınmaz)
Atasözü: 'Arık öküze bıçak olmaz (çalınmaz)' - Zayıf ve işe yaramaz kişiden kimse fayda ummaz, kimse onu kıskanmaz.
Arslan postunda, gönül dostunda
Atasözü: 'Arslan postunda, gönül dostunda' - Gerçek güç, dış görünüşte değil, dostluk ve gönül samimiyetindedir.
Aslan postunda, gönül dostunda
Atasözü: 'Aslan postunda, gönül dostunda' - Gerçek güç, dış görünüşte değil, samimi dostlukta ve yürek gücündedir.
Aş taşınca kepçeye paha olmaz
Atasözü: 'Aş taşınca kepçeye paha olmaz' - Bir şey fazlasıyla bol olduğunda, onu alanın değeri azalır.
Balın âlâsı (tazesi) oğlun tazesinden
Atasözü: 'Balın âlâsı (tazesi) oğlun tazesinden' - Yeni olan, taze olan her zaman daha değerlidir.
Baskıdaki altından askıdaki salkım yeğdir
Atasözü: Baskıdaki altından askıdaki salkım yeğdir - Gösterişli ama faydasız olandansa, sade ama yararlı olan değerlidir.
Baş olan boş olmaz
Atasözü: 'Baş olan boş olmaz' - Bir görevde, makamda olan kişi mutlaka bir değer taşır.
Bir günlük beylik beyliktir
Atasözü: Bir günlük beylik beyliktir - Kısa süreli olsa bile elde edilen makam veya saygı değerdir.
Bitli baklanın da kör alıcısı olur
Atasözü: 'Bitli baklanın da kör alıcısı olur' – Her malın, her kişinin bir alıcısı veya seveni mutlaka bulunur.
Biz attık kemik diye, el kaptı ilik diye
Atasözü: 'Biz attık kemik diye, el kaptı ilik diye' – Değerini bilmediğimiz şey başkası için çok kıymetli olabilir.
Boka nispetle tezek amberdir
Atasözü: 'Boka nispetle tezek amberdir' – Kötüler arasında bile daha iyisi bulunabilir.
Bugünkü tavuk yarınki kazdan iyidir
Atasözü: 'Bugünkü tavuk yarınki kazdan iyidir' – Kesin olan küçük kazanç, belirsiz büyük kazançtan değerlidir.
Buğday başak verince orak pahaya çıkar
Atasözü: 'Buğday başak verince orak pahaya çıkar' – Bir şeyin değeri, ihtiyaç duyulduğu zaman artar.
Cana gelecek mala gelsin
Atasözü: 'Cana gelecek mala gelsin' – Canın tehlikeye girmesindense mal kaybetmek daha iyidir.
Can bostanda bitmez
Atasözü: 'Can bostanda bitmez' – İnsanın hayatı yeniden kazanılamaz; dikkatli yaşamak gerekir.
Can cümleden aziz
Atasözü: 'Can cümleden aziz' – İnsanın en değerli varlığı kendi hayatıdır.
Canımı sokakta bulmadım
Atasözü: 'Canımı sokakta bulmadım' – İnsan hayatı değerlidir; kimsenin uğruna tehlikeye atılmamalıdır.
Cefayı çekmeyen sefanın kadrini bilmez
Atasözü: 'Cefayı çekmeyen sefanın kadrini bilmez' – Zorluk yaşamayan kişi, rahatlığın değerini anlayamaz.
Cins kedi ölüsünü göstermez
Atasözü: 'Cins kedi ölüsünü göstermez' – Değerli ve onurlu insan, zor durumunu başkalarına belli etmez.
Çam sakızı çoban armağanı
Atasözü: 'Çam sakızı çoban armağanı' – Küçük ama samimi bir armağan da değerlidir.
Çanakta balın olsun, Yemen’den (Bağdat’tan) arı gelir
Atasözü: 'Çanakta balın olsun Yemen’den arı gelir' – İyi ve değerli şeylerin haberi uzaklara kadar yayılır; güzel iş yapanın müşterisi eksik olmaz.
Çoban armağanı çam sakızı
Atasözü: 'Çoban armağanı çam sakızı' – Küçük ama samimi bir hediye, değersiz değildir.
Çul içinde arslan yatar
Atasözü: 'Çul içinde arslan yatar' – Görünüşe bakarak insanın değerini ölçmemek gerekir.
Dağ ardında olsun da, yer altında olmasın
Atasözü: 'Dağ ardında olsun da, yer altında olmasın' – Uzaktaki insan sağ olduğu sürece umut vardır.
Delikli boncuk (taş) yerde kalmaz
Atasözü: 'Delikli boncuk yerde kalmaz' – Değerli şey veya insan mutlaka fark edilir.
Deve bir akçeye, deve bin akçeye
Atasözü: 'Deve bir akçeye, deve bin akçeye' – Küçük farklar büyük sonuçlar doğurabilir.
Ekmek istemez su istemez
Atasözü: 'Ekmek istemez su istemez' - Bakım gerektirmeyen, kendi kendine yeten şeyler için söylenir.
Elde bulunan beyde bulunmaz
Atasözü: 'Elde bulunan beyde bulunmaz' - Kendi sahip olduklarının değeri, başkalarınınkinden fazladır.
Eski çamlar bardak oldu
Atasözü: 'Eski çamlar bardak oldu' - Eskiden büyük ve güçlü olanlar artık değerini yitirdi.
Eşek kulağı kesilmekle küheylan olmaz
Atasözü: 'Eşek kulağı kesilmekle küheylan olmaz' - Görünüş değişikliğiyle değer kazanılmaz.
Et ne kadar arık olsa üstüne ekmek yaraşır
Atasözü: 'Et ne kadar arık olsa üstüne ekmek yaraşır' - Ne kadar eksik olursa olsun, bir şeyin tamamlayıcısı her zaman gereklidir.
Fukaranın tavuğu, zenginin atı kıymetli olur
Atasözü: 'Fukaranın tavuğu, zenginin atı kıymetli olur' - Değer, kişiye ve duruma göre değişir.
Gelen gideni aratır
Atasözü: 'Gelen gideni aratır' - Yeni gelen çoğu zaman eskisinden kötü olur.
Gül dalından odun, beslemeden kadın olmaz
Atasözü: 'Gül dalından odun, beslemeden kadın olmaz' - Güzel ve olgun insan emek ister.
Gümüş sağ olsun, altın gidekosun
Atasözü: 'Gümüş sağ olsun, altın gidekosun' - Elindekini koru, kaybettiklerine üzülme.
Hayırlı evlat neylesin malı, hayırsız evlat neylesin malı
Atasözü: 'Hayırlı evlat neylesin malı, hayırsız evlat neylesin malı' - Malın varlığı değil, evladın hayırlı olması önemlidir.
Her işin (şeyin) başı sağlık
Atasözü: 'Her işin (şeyin) başı sağlık' - Sağlık olmadan hiçbir şeyin değeri yoktur.
Her şeyin yenisi, dostun eskisi
Atasözü: 'Her şeyin yenisi, dostun eskisi' - Yeni eşyalar güzeldir ama dostluklar eskidikçe değerlidir.
Irz insanın kanı pahasıdır
Atasözü: 'Irz insanın kanı pahasıdır' - Namus insan için can kadar değerlidir.
İneğin sarısı, toprağın karası
Atasözü: 'İneğin sarısı, toprağın karası' - Her şeyin kendine göre bir değeri ve güzelliği vardır.
İnsan (adam) kıymetini insan (adam) bilir
Atasözü: 'İnsan (adam) kıymetini insan (adam) bilir' - Değerli insanın kıymetini ancak olgun kişiler anlayabilir.
İnsan kıymetini insan bilir
Atasözü: 'İnsan kıymetini insan bilir' - Değerli birinin değerini, ancak anlayışlı ve olgun biri fark eder.
Kaçan balık büyük olur
Atasözü: 'Kaçan balık büyük olur' - Kaybedilen şey gözümüzde olduğundan değerli görünür.
Kader olmayınca kadir bilinmez
Atasözü: 'Kader olmayınca kadir bilinmez' - Bir şeyin değeri ancak nasip olursa anlaşılır.
Kaybolan (zayi olan) koyunun kuyruğu büyük olur
Atasözü: 'Kaybolan koyunun kuyruğu büyük olur' - Kayıp olan şey gözümüzde büyür.
Kenarın dilberi nazik de olsa nazenin olmaz
Atasözü: 'Kenarın dilberi nazik de olsa nazenin olmaz' - Değeri düşük olan şey, süslenip güzelleşse de kıymet kazanmaz.
Kepenek altında er yatar
Atasözü: 'Kepenek altında er yatar' - Görünüşe aldanmamak gerekir.
Kılık kıyafet köpeklere ziyafet
Atasözü: 'Kılık kıyafet köpeklere ziyafet' – Görünüşe aldanan, yanılır.
Kimse kendi memleketinde peygamber olmaz
Atasözü: 'Kimse kendi memleketinde peygamber olmaz' - İnsan, tanındığı çevrede değer görmez, yabancı yerde kıymet bulur.
Komşunun tavuğu, komşuya kaz görünür (karısı kız görünür)
Atasözü: 'Komşunun tavuğu, komşuya kaz görünür' – İnsan, elindekini küçümser, başkasınınkini över.
Koyunun bulunmadığı yerde keçiye Abdurrahman Çelebi derler
Atasözü: 'Koyunun bulunmadığı yerde keçiye Abdurrahman Çelebi derler' - Asıl olanın yokluğunda değersiz olan önem kazanır.
Köpeğe gem vurma, kendini at sanır
Atasözü: 'Köpeğe gem vurma, kendini at sanır' – Değersiz kişiye fazla değer verilirse, kendini büyük zanneder.
Kurban etiyle köpek tavlanmaz
Atasözü: 'Kurban etiyle köpek tavlanmaz' - Değerli şeylerle değersizi kazanmak doğru değildir.
Küheylan at çul içinde de bellidir
Atasözü: 'Küheylan at çul içinde de bellidir' - Gerçek yetenek ve kalite gizlense de belli olur.
Kürk ile börk ile adam olunmaz
Atasözü: 'Kürk ile börk ile adam olunmaz' - Dış görünüş değil, karakter insanı değerli yapar.
Mal canın yongasıdır
Atasözü: 'Mal canın yongasıdır' - Mal, insanın bir parçası gibidir; kaybı insana acı verir.
Malın iyisi boğazdan geçer
Atasözü: 'Malın iyisi boğazdan geçer' - İyi mal, tüketilerek değer kazanır.
Mescite gerek olan meyhaneye haramdır
Atasözü: 'Mescite gerek olan meyhaneye haramdır' - İyi amaç için ayrılan şey kötü işte kullanılmamalıdır.
Meyveli ağacı taşlarlar
Atasözü: 'Meyveli ağacı taşlarlar' - Değerli, üretken veya başarılı olan her zaman dikkat çeker.
Mezar taşı ile övünülmez
Atasözü: 'Mezar taşı ile övünülmez' - Geçmiş başarılarla övünmek anlamsızdır, önemli olan yaşarken yapılanlardır.
Misk yerini belli eder
Atasözü: 'Misk yerini belli eder' - Değerli kişi, bulunduğu ortamda hemen fark edilir.
Müft olsun da zift olsun
Atasözü: 'Müft olsun da zift olsun' - Bazı insanlar, kalitesine bakmadan bedava olana yönelir.
Ölmüş de ağlayanı yok
Atasözü: 'Ölmüş de ağlayanı yok' - Değeri kalmamış ya da kimsenin ilgilenmediği kimseler içindir.
Önce baldın, pekmez oldun; şimdi para etmez oldun
Atasözü: 'Önce baldın, pekmez oldun; şimdi para etmez oldun' - Değerini kaybeden kişi ya da şey artık eskisi kadar ilgi görmez.
Para ile imanın kimde olduğu bilinmez
Atasözü: 'Para ile imanın kimde olduğu bilinmez' - Kimin zengin, kimin dürüst veya inançlı olduğunu dışarıdan anlamak zordur.
Paran varsa cümle âlem kulun, paran yoksa tımarhane yolun
Atasözü: 'Paran varsa cümle âlem kulun, paran yoksa tımarhane yolun' - Zengin olana herkes değer verir, fakir olana kimse yüz vermez.
Saç sefadan, tırnak cefadan uzar
Atasözü: 'Saç sefadan, tırnak cefadan uzar' - Güzellik rahatlıkla, fayda ise zahmetle kazanılır.
Sade pirinç zerde olmaz, bal gerektir kazana; baba malı tez tükenir evlat gerek kazana
Atasözü: 'Sade pirinç zerde olmaz, bal gerektir kazana; baba malı tez tükenir evlat gerek kazana' - Emek verilmeden değerli sonuç alınmaz.
Sağlık varlıktan yeğdir
Atasözü: 'Sağlık varlıktan yeğdir' - Sağlık, maldan ve servetten daha değerlidir.
Sağ olsun da dağ ardında olsun
Atasözü: 'Sağ olsun da dağ ardında olsun' - Can sağlığı, her şeyden önemlidir.
Sakal keçide de var
Atasözü: 'Sakal keçide de var' - Görünüş, değer ölçüsü değildir.
Sakalla olaydı kişi, keçiye danışırlardı her işi
Atasözü: 'Sakalla olaydı kişi, keçiye danışırlardı her işi' - İnsanın değeri görünüşle değil, aklı ve bilgisiyle ölçülür.
Sakla samanı, gelir zamanı
Atasözü: 'Sakla samanı, gelir zamanı' - Değersiz görünen şeyin bile bir gün işe yarayabileceğini anlatır.
Sanat altın bileziktir
Atasözü: 'Sanat altın bileziktir' - Meslek veya beceri, insanın hayat boyu kazanç sağlayacağı bir değerdir.
Sandıktaki sırtında, ambardaki karnında
Atasözü: 'Sandıktaki sırtında, ambardaki karnında' - Mal, ihtiyaç halinde kullanılırsa işe yarar.
Sevenin kuluyum, sevmeyenin sultanı
Atasözü: 'Sevenin kuluyum, sevmeyenin sultanı' - Sevgiye değer verene yakın, sevmeyene mesafeli davran.
Sev seni seveni, hâk ile yeksan ise; sevme seni sevmeyeni, Mısır’a sultan ise
Atasözü: 'Sev seni seveni, hâk ile yeksan ise; sevme seni sevmeyeni, Mısır’a sultan ise' - Seni seveni değerli bil, sevmeyene değer verme.
Suyu görünce teyemmüm bozulur
Atasözü: 'Suyu görünce teyemmüm bozulur' - Gerçek çözüm bulununca geçici çarelerin anlamı kalmaz.
Sütlüyü sürüden çıkarmazlar
Atasözü: 'Sütlüyü sürüden çıkarmazlar' - Yararlı olan kişi korunur, el üstünde tutulur.
Şap ile şeker bir değil
Atasözü: 'Şap ile şeker bir değil' - Görünüşte benzer olan her şey aynı değildir.
Tarlanın taşlısı, karının (kadının) saçlısı
Atasözü: 'Tarlanın taşlısı, karının saçlısı' - Görünüşte kusurlu olan bazen daha değerlidir.
Tarlanın taşlısı, kızın saçlısı, öküzün (ineğin) başlısı
Atasözü: 'Tarlanın taşlısı, kızın saçlısı, öküzün başlısı' - Bazı eksiklikler, gerçekte faydalı olabilir.
Tarlayı taşlı, kızı kardeşli yerden almalı
Atasözü: 'Tarlayı taşlı, kızı kardeşli yerden almalı' - Zahmetli işin ve aile bağlısı insanın değeri olur.
Taş düştüğü yerde ağırdır (kalır)
Atasözü: 'Taş düştüğü yerde ağırdır' - İnsanın değeri kendi çevresinde daha çok bilinir.
Taş yerinde ağırdır
Atasözü: 'Taş yerinde ağırdır' - İnsanın değeri kendi çevresinde daha fazladır.
Tatsız aşa su neylesin, akılsız başa söz neylesin
Atasözü: 'Tatsız aşa su neylesin, akılsız başa söz neylesin' - Değersiz olana yapılan katkı işe yaramaz.
Tay yetişmedikçe ata paha biçilmez
Atasözü: 'Tay yetişmedikçe ata paha biçilmez' - Potansiyel, ortaya çıkmadan değeri anlaşılmaz.
Taze bardağın suyu soğuk olur
Atasözü: 'Taze bardağın suyu soğuk olur' - Yeni olan şey daha etkileyici ve faydalıdır.
Turpun sıkısından seyreği iyidir
Atasözü: 'Turpun sıkısından seyreği iyidir' - Az ama kaliteli şey, çok ama sıkıntılı olandan iyidir.
Üvey, öz olmaz; kemha, bez olmaz
Atasözü: 'Üvey öz olmaz; kemha bez olmaz' - Her şeyin aslı ve özü başka olur.
Yapı taşı, yapıdan (yerde) kalmaz
Atasözü: 'Yapı taşı, yapıdan (yerde) kalmaz' - Değerli kişiler ait oldukları yere mutlaka ulaşır.
Yapı taşı yerde kalmaz
Atasözü: 'Yapı taşı yerde kalmaz' - Yetenekli veya işe yarar kişi mutlaka değerlendirilir.
Yaşı at pazarında sorarlar
Atasözü: 'Yaşı at pazarında sorarlar' - İnsanın değeri yaşıyla değil, yeteneği ve iş yapabilme gücüyle ölçülür.
Yemişsiz ağaca taş atmazlar
Atasözü: 'Yemişsiz ağaca taş atmazlar' - Değerli insan eleştirilir, sıradan olansa kimseyi ilgilendirmez.
Yenice eleğim, seni nerelere asayım?
Atasözü: 'Yenice eleğim, seni nerelere asayım?' - Yeni ve değerli olan şeyin yerini belirlemek zordur.
Yerde yatan yumurta, gökte uçan kuş olur
Atasözü: 'Yerde yatan yumurta, gökte uçan kuş olur' - Zamanla değersiz görülen şey kıymet kazanabilir.
Yerdiğin oğlan (küçük) yer tutar
Atasözü: 'Yerdiğin oğlan (küçük) yer tutar' - Küçümsenen kişi zamanla değer kazanabilir.
Yürük ata paha olmaz
Atasözü: 'Yürük ata paha olmaz' - Değerli, çalışkan ya da yetenekli kişinin kıymeti ölçülemez.
Zayi olan koyunun kuyruğu büyük olur
Atasözü: 'Zayi olan koyunun kuyruğu büyük olur' - Kaybedilen şey, gerçekte olduğundan daha değerliymiş gibi görünür.
Zenginin sermayesi kasasında, âlimin sermayesi kafasında
Atasözü: 'Zenginin sermayesi kasasında, âlimin sermayesi kafasında' - Maddi zenginliğin değeri parayla, manevi zenginliğin değeri bilgiyle ölçülür.