Tozlu Sözlük
Gerçeklik Temalı Atasözleri
Gerçeklik temasına ait atasözleri listesi.
Rastgele Atasözü
Gerçeklik Temalı Atasözleri
Ak koyunu gören içi dolu yağ sanır
Atasözü: 'Ak koyunu gören içi dolu yağ sanır' - Görünüşe aldanmak kolaydır.
Ak koyunun kara kuzusu da olur
Atasözü: 'Ak koyunun kara kuzusu da olur' - İyi aileden bazen kötü kişi çıkar, kötüden de iyi doğabilir.
Alacakla verecek (borç) ödenmez
Atasözü: 'Alacakla verecek borç ödenmez' - Hesapta görünen alacakla borç kapanmaz, gerçek ödeme gerekir.
Ala keçiyi gören içi dolu yağ sanır
Atasözü: 'Ala keçiyi gören içi dolu yağ sanır' - Görünüş bazen aldatıcıdır.
Ateş demekle ağız yanmaz
Atasözü: 'Ateş demekle ağız yanmaz' - Bir şeyden bahsetmekle o şeyin etkisi yaşanmaz.
Buğdayım var deme ambara girmeyince, oğlum var deme yoksulluğa ermeyince (düşmeyince)
Atasözü: 'Buğdayım var deme ambara girmeyince, oğlum var deme yoksulluğa ermeyince' – Gerçek sonuç ortaya çıkmadan övünülmemelidir.
Buğday ile koyun, geri yanı (kalanı) oyun
Atasözü: 'Buğday ile koyun, geri yanı oyun' – Hayatın temel ihtiyaçları önemlidir, gerisi eğlencedir.
Bu sıcağa kar mı dayanır?
Atasözü: 'Bu sıcağa kar mı dayanır?' – Çok güçlü bir etken karşısında zayıf olan dayanamaz.
Bükemediğin eli öp başına ko
Atasözü: 'Bükemediğin eli öp başına ko' – Üstesinden gelemeyeceğin güce karşı gelmek yerine kabullenmek gerekir.
Büyük balık küçük balığı yutar
Atasözü: 'Büyük balık küçük balığı yutar' – Güçlü olan, zayıf olanı ezer; dünyada adalet her zaman işlemez.
Büyük başın derdi büyük olur
Atasözü: 'Büyük başın derdi büyük olur' – Sorumluluğu fazla olanın sıkıntısı da çok olur.
Cami ne kadar büyük olsa imam gene bildiğini okur
Atasözü: 'Cami ne kadar büyük olsa imam gene bildiğini okur' – Ortam veya imkanlar değişse de insanlar huylarından vazgeçmez.
Cana gelecek kaza (zarar) mala gelsin
Atasözü: 'Cana gelecek kaza mala gelsin' – Mal kaybı, can kaybından daha iyidir.
Can boğazdan gelir (geçer)
Atasözü: 'Can boğazdan gelir' – İnsanın yaşamını sürdürebilmesi için beslenmesi gerekir.
Can bostanda bitmez
Atasözü: 'Can bostanda bitmez' – İnsanın hayatı yeniden kazanılamaz; dikkatli yaşamak gerekir.
Can candan şirindir (tatlıdır)
Atasözü: 'Can candan şirindir' – İnsan kendi hayatını her şeyden üstün tutar.
Can cümleden aziz
Atasözü: 'Can cümleden aziz' – İnsanın en değerli varlığı kendi hayatıdır.
Can çekişmektense ölmek yeğdir
Atasözü: 'Can çekişmektense ölmek yeğdir' – Sürekli acı çekerek yaşamaktansa onurluca ölmek daha iyidir.
Canı kaymak isteyen mandayı yanında taşır
Atasözü: 'Canı kaymak isteyen mandayı yanında taşır' – Bir şeyin faydasını isteyen, zahmetine de katlanmak zorundadır.
Canımı sokakta bulmadım
Atasözü: 'Canımı sokakta bulmadım' – İnsan hayatı değerlidir; kimsenin uğruna tehlikeye atılmamalıdır.
Canı yanan eşek attan yüğrük olur
Atasözü: 'Canı yanan eşek attan yüğrük olur' – Acı çeken veya zorluk yaşayan kişi daha çok çaba gösterir.
Cemaat ne kadar çok olsa imam gene bildiğini okur
Atasözü: 'Cemaat ne kadar çok olsa imam gene bildiğini okur' – Kalabalık veya çoğunluk olsa bile, yöneten kişi genellikle kendi bildiğini yapar.
Ceviz gölgesi yavuz gölgesi, söğüt gölgesi yiğit gölgesi
Atasözü: 'Ceviz gölgesi yavuz gölgesi, söğüt gölgesi yiğit gölgesi' – Her gölge veya ortam herkese iyi gelmez; bazı şeylerin faydası görünse de zararlıdır.
Civcivde gözün, et yemeye yüzün olsun
Atasözü: 'Civcivde gözün, et yemeye yüzün olsun' – Küçükten emek vermezsen, büyüyünce karşılığını bekleme.
Çabalama kaptan ben gidemem
Atasözü: 'Çabalama kaptan ben gidemem' – Kaderinde olmayan bir şey için ne kadar uğraşsan da sonuç değişmez.
Çam ağacından ağıl olmaz, el çocuğundan oğul olmaz
Atasözü: 'Çam ağacından ağıl olmaz el çocuğundan oğul olmaz' – Kendine ait olmayan bir şeyden kalıcı fayda beklenmez.
Çarşı iti ev beklemez
Atasözü: 'Çarşı iti ev beklemez' – Kendine ait olmayan kişi veya şey, sana sadakat göstermez.
Çengi ölüsü çalgı (daire, tef) ile kalkar
Atasözü: 'Çengi ölüsü çalgı ile kalkar' – İnsan alıştığı şeyden vazgeçemez; huy, ölümle bile kaybolmaz.
Çeşmeye gitse çeşme kuruyacak
Atasözü: 'Çeşmeye gitse çeşme kuruyacak' – Talihsiz veya uğursuz kişi, gittiği her yerde olumsuzlukla karşılaşır.
Çıngıraklı deve kaybolmaz
Atasözü: 'Çıngıraklı deve kaybolmaz' – Kendini belli eden veya dikkat çeken kimse kaybolmaz.
Çıra dibi karanlık olur
Atasözü: 'Çıra dibi karanlık olur' – Kişi, en yakındakilerden habersiz olabilir.
Çiftçiye yağmur, yolcuya kurak; cümlenin muradını verecek Hak
Atasözü: 'Çiftçiye yağmur, yolcuya kurak; cümlenin muradını verecek Hak' – Her şeyin hayırlısını bilen Allah’tır; herkesin dileği farklıdır.
Çiğnemeden yutulmaz
Atasözü: 'Çiğnemeden yutulmaz' – Bir şeyin anlaşılması veya başarılması için üzerinde düşünmek ve emek vermek gerekir.
Çiğ yemedim ki karnım ağrısın
Atasözü: 'Çiğ yemedim ki karnım ağrısın' – Suçsuz insan, korku veya endişe duymaz.
Çoban aldı bağa gitti, kurt aldı dağa gitti
Atasözü: 'Çoban aldı bağa gitti, kurt aldı dağa gitti' – Kimin eline ne geçerse, ona göre davranır.
Çocuğa iş buyuran, ardınca kendi gider
Atasözü: 'Çocuğa iş buyuran, ardınca kendi gider' – Sorumluluğu çocuğa bırakan, sonunda işi kendi yapmak zorunda kalır.
Çok gezen tavuk ayağında pislik getirir
Atasözü: 'Çok gezen tavuk ayağında pislik getirir' – Sürekli gezen veya yerinde durmayan kişi, başına dert açar.
Çok havlayan köpek ısırmaz
Atasözü: 'Çok havlayan köpek ısırmaz' – Çok tehdit eden kimse genellikle eyleme geçmez.
Çömlekçi suyu saksıdan içer
Atasözü: 'Çömlekçi suyu saksıdan içer' – Kişi, elindekinin kıymetini bilmez; başkası sahip olduğuna özenir.
Çöreğin büyüğü, hamurun (unun) çoğundan olur
Atasözü: 'Çöreğin büyüğü, hamurun çoğundan olur' – Büyük sonuçlar, büyük emek ve kaynakla elde edilir.
Çuvaldız yurdusu (gözü) kadar yerden deve denli soğuk girer
Atasözü: 'Çuvaldız yurdusu (gözü) kadar yerden deve denli soğuk girer' – Küçük bir ihmal büyük zararlara yol açabilir.
Dağ başına harman yapma, savurursun yel için; sel önüne değirmen yapma, öğütürsün sel için
Atasözü: 'Dağ başına harman yapma, sel önüne değirmen yapma' – İşi doğru yere ve doğru koşullarda yapmak gerekir.
Dağ başına kış gelir, insanın başına iş gelir
Atasözü: 'Dağ başına kış gelir, insanın başına iş gelir' – Hayatta zorluklar ve sıkıntılar kaçınılmazdır.
Dağ başından duman eksik olmaz
Atasözü: 'Dağ başından duman eksik olmaz' – Her yerin kendine göre bir sıkıntısı, her kişinin bir derdi vardır.
Dağda bağın var, yüreğinde dağın var
Atasözü: 'Dağda bağın var, yüreğinde dağın var' – Sahip olunan her şey, beraberinde sorumluluk ve kaygı getirir.
Dağ dağ üstüne olur, ev ev üstüne olmaz
Atasözü: 'Dağ dağ üstüne olur, ev ev üstüne olmaz' – İnsanlar arasında mesafe olur ama gönül yakınlığı her zaman mümkündür.
Dağ doğura doğura bir fare doğurmuş
Atasözü: 'Dağ doğura doğura bir fare doğurmuş' – Büyük beklentilerden küçük sonuçlar çıkarsa hayal kırıklığı olur.
Daha iyisi can sağlığı
Atasözü: 'Daha iyisi can sağlığı' – Her şeyin başı sağlıktır; sağlık olmadıkça diğer şeylerin değeri yoktur.
Dam dolusu tükenmiş, damlayan tükenmemiş
Atasözü: 'Dam dolusu tükenmiş, damlayan tükenmemiş' – Sürekli ve az miktarda gelen kazanç, bir seferde gelen büyük kazançtan daha değerlidir.
Dam yandı, içindeki sıçan da (birlikte) yandı
Atasözü: 'Dam yandı, içindeki sıçan da (birlikte) yandı' – Bir olay yaşandığında hem suçlu hem masum zarar görebilir.
Darı unundan baklava, incir ağacından oklava olmaz
Atasözü: 'Darı unundan baklava, incir ağacından oklava olmaz' – Değersiz malzeme veya kişiyle iyi sonuç elde edilemez.
Davul dengi dengine diye çalar
Atasözü: 'Davul dengi dengine diye çalar' – İnsanlar, kendilerine denk olanlarla anlaşır ve uyum sağlar.
Davulu biz çaldık, parsayı başkası topladı
Atasözü: 'Davulu biz çaldık, parsayı başkası topladı' – Emek verenin değil, fırsatçının kazandığı durumları anlatır.
Davulun sesi uzaktan hoş gelir
Atasözü: 'Davulun sesi uzaktan hoş gelir' – Uzaktan güzel görünen şeylerin iç yüzü genellikle zorludur.
Dazlayan daza düşer, kel başlı kıza düşer
Atasözü: 'Dazlayan daza düşer, kel başlı kıza düşer' – Kusurlu kişiler genellikle kendine benzer kişilerle karşılaşır.
Dede (dedesi) koruk yer, torununun dişi kamaşır
Atasözü: 'Dede koruk yer, torununun dişi kamaşır' – Ataların yaptığı yanlışların sonuçlarını sonraki nesiller çeker.
Değirmenden gelenden poğaça umarlar
Atasözü: 'Değirmenden gelenden poğaça umarlar' – İnsanlar, belli yerden veya kişiden çıkar beklerler.
Değirmi yurt tutmaya değirmi göt ister
Atasözü: 'Değirmi yurt tutmaya değirmi göt ister' – Her işin gerektirdiği koşullar ve özellikler vardır.
Değme sarhoşa yıkılana kadar gitsin
Atasözü: 'Değme sarhoşa yıkılana kadar gitsin' – Bir kişinin hatasını ancak sonuna kadar yaşayınca fark edeceğini anlatır.
Deliden al uslu haberi
Atasözü: 'Deliden al uslu haberi' – Bazen doğrular beklenmedik kişilerden gelir.
Delikli boncuk (taş) yerde kalmaz
Atasözü: 'Delikli boncuk yerde kalmaz' – Değerli şey veya insan mutlaka fark edilir.
Delilsiz cennete bile girilmez
Atasözü: 'Delilsiz cennete bile girilmez' – Her iddia, bilgi veya isteğin bir kanıtı olmalıdır.
Deliye göre her gün bayram
Atasözü: 'Deliye göre her gün bayram' – Gerçeklerden habersiz olan kişi, her zaman keyif içindedir.
Demir ıslanmaz, deli uslanmaz
Atasözü: 'Demir ıslanmaz, deli uslanmaz' – Bazı kişiler asla değişmez veya akıllanmaz.
Deniz dalgasız olmaz, kapı halkasız
Atasözü: 'Deniz dalgasız olmaz, kapı halkasız' – Her şeyin bir gereği ve işareti vardır.
Denizdeki balığın bini bir paraya
Atasözü: 'Denizdeki balığın bini bir paraya' – Henüz elde olmayan şeyin değeri yoktur.
Denizdeki balığın pazarı (pazarlığı) olmaz
Atasözü: 'Denizdeki balığın pazarlığı olmaz' – Henüz ortada olmayan şey için hesap yapılmaz.
Deniz kenarında dalga eksik olmaz
Atasözü: 'Deniz kenarında dalga eksik olmaz' – Hareketli veya karmaşık ortamlarda huzursuzluk kaçınılmazdır.
Derede tarla sel için, tepede harman yel için
Atasözü: 'Derede tarla sel için, tepede harman yel için' – Her şey kendi doğası gereği tehlike veya risk taşır.
Dert gider amma yeri boş kalmaz
Atasözü: 'Dert gider amma yeri boş kalmaz' – Bir dert biter, yerine başka bir sıkıntı gelir.
Dert gitmez, değişir
Atasözü: 'Dert gitmez, değişir' – İnsanın sıkıntıları bitmez, sadece biçim değiştirir.
Dertsiz baş (kul) olmaz
Atasözü: 'Dertsiz baş (kul) olmaz' – Her insanın az ya da çok bir derdi vardır.
Dertsiz baş terkide gerek
Atasözü: 'Dertsiz baş terkide gerek' – İnsanın tamamen dertsiz olması ancak ölümle mümkündür.
Deve bir akçeye, deve bin akçeye
Atasözü: 'Deve bir akçeye, deve bin akçeye' – Küçük farklar büyük sonuçlar doğurabilir.
Deve büyüktür amma beşini bir eşek yeder
Atasözü: 'Deve büyüktür amma beşini bir eşek yeder' – Büyüklük veya güç, her zaman verimlilik anlamına gelmez.
Deveden büyük fil var
Atasözü: 'Deveden büyük fil var' – Ne kadar güçlü olursan ol, senden daha güçlü biri vardır.
Devenin derisi eşeğe yük olur
Atasözü: 'Devenin derisi eşeğe yük olur' – Her iş herkesin kaldırabileceği kadar değildir.
Deveye bindikten sonra çalı ardına gizlenilmez
Atasözü: 'Deveye bindikten sonra çalı ardına gizlenilmez' – Kişi önemli bir konuma geldikten sonra eski halini gizleyemez.
Deveyi yardan uçuran bir tutam ottur
Atasözü: 'Deveyi yardan uçuran bir tutam ottur' – Büyük felaketlere bazen küçük sebepler yol açar.
Devlet adama ayağıyla gelmez
Atasözü: 'Devlet adama ayağıyla gelmez' – Başarı ve makam, emekle elde edilir.
Devletli gözü perdeli olur
Atasözü: 'Devletli gözü perdeli olur' – Mevki sahibi kişi, halkın gerçek durumunu göremez.
Devletli yanını kaşısa yoksul para verecek sanır
Atasözü: 'Devletli yanını kaşısa yoksul para verecek sanır' – Zengin veya güçlü kişinin en küçük hareketi bile halkta umut uyandırır.
Dışı eli yakar, içi beni yakar
Atasözü: 'Dışı eli yakar, içi beni yakar' – Bir durum dışarıdan basit görünse de, içindekini en çok etkiler.
Dibi görünmeyen sudan geçme
Atasözü: 'Dibi görünmeyen sudan geçme' – Ne olduğunu bilmediğin işe girme, tehlike gizli olabilir.
Diken battığı yerden çıkar
Atasözü: 'Diken battığı yerden çıkar' – Sorun nerede doğduysa çözüm de orada aranmalıdır.
Dikensiz gül olmaz
Atasözü: 'Dikensiz gül olmaz' – Her güzel şeyin bir zorluğu, her mutluluğun bir bedeli vardır.
Dilenci bir olsa şekerle beslenir
Atasözü: 'Dilenci bir olsa şekerle beslenir' – Paylaşım az olursa herkes daha çok fayda görür.
Dilencinin torbası dolmaz
Atasözü: 'Dilencinin torbası dolmaz' – Açgözlü insan, ne kadar kazansa da doymak bilmez.
Dilenciye borçlu olma, ya düğünde ister ya bayramda
Atasözü: 'Dilenciye borçlu olma, ya düğünde ister ya bayramda' – Küçük borçlar bile uygunsuz zamanda karşına çıkar.
Dili olsa da söylese (anlatsa)
Atasözü: 'Dili olsa da söylese' – Konuşamayan şeylerin yaşadıkları zorluklar dile getirilemez.
Dinsizin hakkından imansız gelir
Atasözü: 'Dinsizin hakkından imansız gelir' – Zalim veya haksız birini, ondan daha gözü kara biri alt eder.
Dişi köpek kuyruğunu sallamayınca, erkek köpek ardına düşmez
Atasözü: 'Dişi köpek kuyruğunu sallamayınca, erkek köpek ardına düşmez' – Karşılıklı ilgi olmadıkça bir ilişki başlamaz.
Dişi yalanmazsa erkek dolanmaz
Atasözü: 'Dişi yalanmazsa erkek dolanmaz' – Erkeklerin ilgisi, çoğu zaman kadınların tutumuna bağlıdır.
Doğan anası olma, doğuran anası ol
Atasözü: 'Doğan anası olma, doğuran anası ol' – Gerçek emek verene değer verilmelidir.
Doğmadık çocuğa don biçilmez
Atasözü: 'Doğmadık çocuğa don biçilmez' – Olmamış bir olay için erken plan yapılmaz.
Doğru söyleyenin bir ayağı üzengide gerek
Atasözü: 'Doğru söyleyenin bir ayağı üzengide gerek' – Gerçekleri söyleyen kişi, tepkilere hazırlıklı olmalıdır.
Dokuz at bir kazığa bağlanmaz
Atasözü: 'Dokuz at bir kazığa bağlanmaz' – Bir yere veya kişiye aşırı yüklenilmez, herkesin ayrı yeri olmalıdır.
Domuzdan toklu çıkmaz (doğmaz)
Atasözü: 'Domuzdan toklu çıkmaz' – Kötü kişiden iyi bir sonuç beklenmez.
Domuz derisi post olmaz, eski düşman dost olmaz
Atasözü: 'Domuz derisi post olmaz, eski düşman dost olmaz' – Kötü huy veya düşmanlık kolay kolay değişmez.
Domuzun kuyruğunu kes yine domuz
Atasözü: 'Domuzun kuyruğunu kes yine domuz' – Kötü kişi, dışı değişse de özü değişmez.
Donsuzun gönlünden dokuz top bez geçer
Atasözü: 'Donsuzun gönlünden dokuz top bez geçer' – İhtiyacı olan kimse, sahip olmadığını en çok ister.
Dost ağlatır, düşman güldürür
Atasözü: 'Dost ağlatır, düşman güldürür' - Gerçek dost seni uyarır, düşmanın ise yanlış yolda mutlu olmanı ister.
Dostun attığı taş baş yarmaz
Atasözü: 'Dostun attığı taş baş yarmaz' - Gerçek dostun uyarısı kırıcı görünse de zarar vermez.
Dökme su ile değirmen dönmez
Atasözü: 'Dökme su ile değirmen dönmez' – Geçici çözümler kalıcı sonuç vermez.
Dün öleni dün gömerler
Atasözü: 'Dün öleni dün gömerler' - Hayat devam eder, kimse için zaman durmaz.
Dünyada tasasız baş bostan korkuluğunda bulunur
Atasözü: 'Dünyada tasasız baş bostan korkuluğunda bulunur' - İnsanın yaşadığı sürece derdi, sıkıntısı eksik olmaz.
Düşenin dostu olmaz
Atasözü: 'Düşenin dostu olmaz' - Zor durumda kalan insanın yardımına pek kimse koşmaz.
Düşman düşmana gazel (Yasin) okumaz
Atasözü: 'Düşman düşmana gazel (Yasin) okumaz' - Düşman kişiden iyilik veya yardım beklenmez.
Düşmez kalkmaz bir Allah
Atasözü: 'Düşmez kalkmaz bir Allah' - İnsan her zaman başarılı veya güçlü kalamaz.
Ecel geldi cihana, baş ağrısı bahane
Atasözü: 'Ecel geldi cihana, baş ağrısı bahane' - İnsanın ölüm vakti gelince bahaneler sadece sebeptir.
Eğreti ata binen tez iner
Atasözü: 'Eğreti ata binen tez iner' - Geçici veya emanet şeyler uzun süre kullanılmaz.
Eğreti kuyruk tez kopar
Atasözü: 'Eğreti kuyruk tez kopar' - Geçici veya yapay şeyler kalıcı olmaz.
El beğenmezse yer beğensin
Atasözü: 'El beğenmezse yer beğensin' - Başkaları beğenmese bile yapılan işin değeri kaybolmaz.
El ermez, güç yetmez
Atasözü: 'El ermez, güç yetmez' - Bir işin yapılması imkânsız veya çok zordur.
Eli boşa ‘ağa uyur’ derler; eli doluya ‘ağa buyur’ derler
Atasözü: 'Eli boşa ağa uyur derler; eli doluya ağa buyur derler' - İnsanın değeri, elindeki imkânlara göre değişir.
El sikiyle gerdeğe girilmez
Atasözü: 'El sikiyle gerdeğe girilmez' - Başkalarının imkânıyla başarı elde edilmez.
Elti eltiye eş olmaz, arpa unundan aş olmaz
Atasözü: 'Elti eltiye eş olmaz, arpa unundan aş olmaz' - Bazı şeyler doğası gereği uyumsuzdur.
El üstünde gömlek eskimez
Atasözü: 'El üstünde gömlek eskimez' - Geçici misafir veya destek kalıcı olmaz.
El yumruğunu yemeyen, kendi yumruğunu bozdoğan armudu sanır
Atasözü: 'El yumruğunu yemeyen, kendi yumruğunu bozdoğan armudu sanır' - Gerçek mücadeleyi yaşamayan kişi, kendi gücünü abartır.
El yumruğu yemeyen kendi yumruğunu değirmen taşı sanır
Atasözü: 'El yumruğu yemeyen kendi yumruğunu değirmen taşı sanır' - Gerçek zorluğu görmeyen kişi, kendini güçlü sanır.
Emanet ata binen tez iner
Atasözü: 'Emanet ata binen tez iner' - Başkalarının malı veya imkânı kalıcı değildir.
Emanet eşeğin yuları gevşek olur
Atasözü: 'Emanet eşeğin yuları gevşek olur' - Başkalarının malına kimse kendi malı kadar özen göstermez.
Emanet hayvanın (eşeğin) kuskunu (paldımı) yokuşta kopar
Atasözü: 'Emanet hayvanın kuskunu yokuşta kopar' - Başkalarının malına güvenmek tehlikelidir; en çok ihtiyaç duyulduğunda sorun çıkar.
Emmim dayım kesem, elimi soksam yesem
Atasözü: 'Emmim dayım kesem, elimi soksam yesem' - Çalışmadan, hazırdan geçinme isteğini alaya alan bir sözdür.
Ergene karı boşamak kolay
Atasözü: 'Ergene karı boşamak kolay' - Deneyimi olmayan kişi, bilmediği konuda kolay konuşur.
Eşeğe altın semer vursalar yine eşektir
Atasözü: 'Eşeğe altın semer vursalar yine eşektir' - Değersiz kişiye verilen süs ve makam, onun özünü değiştirmez.
Eşek at olmaz, ciğer et olmaz
Atasözü: 'Eşek at olmaz, ciğer et olmaz' - Yaradılış değişmez, her şey kendi özündedir.
Eşek kulağı kesilmekle küheylan olmaz
Atasözü: 'Eşek kulağı kesilmekle küheylan olmaz' - Görünüş değişikliğiyle değer kazanılmaz.
Evdeki pazar (hesap) çarşıya uymaz
Atasözü: 'Evdeki hesap çarşıya uymaz' - Planlar her zaman gerçektekiyle örtüşmez.
Gailesiz baş, yerin altında
Atasözü: 'Gailesiz baş, yerin altında' - Dertsiz insan ancak ölüdür.
Kâr, zararın kardeşidir (ortağıdır)
Atasözü: 'Kâr, zararın kardeşidir' - Kazançla kayıp bir arada bulunur.
Kenarın dilberi nazik de olsa nazenin olmaz
Atasözü: 'Kenarın dilberi nazik de olsa nazenin olmaz' - Değeri düşük olan şey, süslenip güzelleşse de kıymet kazanmaz.
Kış kışlığını, kuş kuşluğunu gösterir
Atasözü: 'Kış kışlığını, kuş kuşluğunu gösterir' – Her varlık kendi tabiatına uygun davranır.
Kürkçünün kürkü olmaz, börkçünün börkü
Atasözü: 'Kürkçünün kürkü olmaz, börkçünün börkü' - İşin içinde olan bazen o işin nimetinden yararlanamaz.
Rahat ararsan mezarda
Atasözü: 'Rahat ararsan mezarda' - Dünyada tam huzur bulmak imkânsızdır.
Ufak at da civcivler yesin
Atasözü: 'Ufak at da civcivler yesin' - Abartılı veya inandırıcılığı olmayan sözlere karşı söylenir.
Ürüyen köpek ısırmaz
Atasözü: 'Ürüyen köpek ısırmaz' - Çok konuşan, tehdit eden kişi genelde zarar vermez.
Üvey, öz olmaz; kemha, bez olmaz
Atasözü: 'Üvey öz olmaz; kemha bez olmaz' - Her şeyin aslı ve özü başka olur.
Varsa (var mı) pulun herkes kulun; yoksa (yok mu) pulun dardır yolun
Atasözü: 'Varsa (var mı) pulun herkes kulun; yoksa (yok mu) pulun dardır yolun' - Parası olan saygı görür, fakir olan zorluk çeker.
Var varlatır, yok söyletir
Atasözü: 'Var varlatır, yok söyletir' - Zenginlik insanı konuşturur, fakirlik susturur.
Vasiyet ölüm getirmez
Atasözü: 'Vasiyet ölüm getirmez' - Ölümden bahsetmek ölümü hızlandırmaz; tedbirli olmak gerekir.
Veresiye (borca) şarap içen, iki kez (kere) sarhoş olur
Atasözü: 'Veresiye (borca) şarap içen, iki kez (kere) sarhoş olur' - Borca yapılan zevk iki kat zarar getirir.
Vermeyince (vermemiş) mabut, neylesin Sultan Mahmut
Atasözü: 'Vermeyince (vermemiş) mabut, neylesin Sultan Mahmut' - Kısmetinde olmayan, gayretle de elde edilmez.
Ya bu deveyi gütmeli ya bu diyardan gitmeli
Atasözü: 'Ya bu deveyi gütmeli ya bu diyardan gitmeli' - Bir işe giriştiysen şartlarını kabullen, yoksa çekil.
Yağ yiyen köpek tüyünden belli olur
Atasözü: 'Yağ yiyen köpek tüyünden belli olur' - İyilik veya nimet, sahibinde hemen fark edilir.
Yaz yalan, kış gerçek
Atasözü: 'Yaz yalan, kış gerçek' - Gerçek zorluklar sıkıntılı zamanlarda belli olur.
Yiğit meydanda belli olur
Atasözü: 'Yiğit meydanda belli olur' - Gerçek cesaret, zorluk anında ortaya çıkar.