Tozlu Sözlük
Deneyim Temalı Atasözleri
Deneyim temasına ait atasözleri listesi.
Rastgele Atasözü
Deneyim Temalı Atasözleri
Acemi katır kapı önünde yük indirir
Atasözü: 'Acemi katır kapı önünde yük indirir' - Deneyimsiz kişi, işin en kolay yerinde bile hata yapar.
Acemi nalbant gâvur eşeğinde öğrenir
Atasözü: 'Acemi nalbant gâvur eşeğinde öğrenir' - Deneyimsiz kişiler hatalarını başkalarının üzerinde dener.
Aklı başa yaş getirir
Atasözü: 'Aklı başa yaş getirir' - Olgunluk, zamanla ve tecrübeyle kazanılır.
Alma alı, sat yağızı, bin doruya, besle kırı
Atasözü: 'Alma alı, sat yağızı, bin doruya, besle kırı' - Görünüşe aldanma; her şeyin değeri işleviyle ölçülür.
Arı bal alacak çiçeği bilir
Atasözü: 'Arı bal alacak çiçeği bilir' - Akıllı ve tecrübeli kişi, kiminle ve nerede iş yapacağını iyi bilir.
Ateş demekle ağız yanmaz
Atasözü: 'Ateş demekle ağız yanmaz' - Bir şeyden bahsetmekle o şeyin etkisi yaşanmaz.
Av avlanmış, tav tavlanmış
Atasözü: 'Av avlanmış, tav tavlanmış' - Kişi, yaşadığı olaylarla olgunlaşır ve güçlenir.
Bakmakla usta olunsa (öğrense), köpekler (kediler) kasap olurdu (kasaplığı öğrenirdi)
Atasözü: 'Bakmakla usta olunsa, köpekler kasap olurdu' - Bir işi sadece izleyerek öğrenmek mümkün değildir.
Başa gelmeyince bilinmez
Atasözü: Başa gelmeyince bilinmez - Bir olayın ağırlığı, onu yaşamayan tarafından tam anlaşılamaz.
Başına gelen başmakçıdır
Atasözü: Başına gelen başmakçıdır - Kişi, yaşadığı olaylardan ders alır ve tecrübe kazanır.
Bekâra karı boşaması kolaydır
Atasözü: Bekâra karı boşaması kolaydır - Tecrübesiz kişi, bilmediği konularda kolay konuşur.
Bekâr gözü, kör gözü
Atasözü: Bekâr gözü, kör gözü - Evlenmemiş kişi hayatın sorumluluklarını tam göremez.
Bin nasihatten bir musibet yeğdir
Atasözü: Bin nasihatten bir musibet yeğdir - Kişi bazen öğütle değil, yaşayarak öğrenir.
Bir felaket bin nasihatten yeğdir
Atasözü: Bir felaket bin nasihatten yeğdir - Yaşanan bir olay, bin öğütten daha etkili bir ders verir.
Bostan gök iken pazar(lık) yapılmaz
Atasözü: 'Bostan gök iken pazarlık yapılmaz' – Bir iş tamamlanmadan sonucuna güvenilmez; erken davranan yanılır.
Bu abdestle daha çok namaz kılınır
Atasözü: 'Bu abdestle daha çok namaz kılınır' – Elindeki fırsat veya durumdan daha fazla yararlanılabilir.
Buğday başak verince orak pahaya çıkar
Atasözü: 'Buğday başak verince orak pahaya çıkar' – Bir şeyin değeri, ihtiyaç duyulduğu zaman artar.
Buğdayım var deme ambara girmeyince, oğlum var deme yoksulluğa ermeyince (düşmeyince)
Atasözü: 'Buğdayım var deme ambara girmeyince, oğlum var deme yoksulluğa ermeyince' – Gerçek sonuç ortaya çıkmadan övünülmemelidir.
Buldum bilemedim, bildim bulamadım
Atasözü: 'Buldum bilemedim, bildim bulamadım' – Bilgiye ulaşmakla onu anlamak aynı şey değildir; bilgi ancak deneyimle değer kazanır.
Cahile söz (laf) anlatmak deveye hendek atlatmaktan güçtür (zordur)
Atasözü: 'Cahile söz anlatmak deveye hendek atlatmaktan zordur' – Bilgisiz insanla tartışmak veya ona doğruyu anlatmak çok zordur.
Cahilin dostluğundan arifin düşmanlığı yeğdir
Atasözü: 'Cahilin dostluğundan arifin düşmanlığı yeğdir' – Bilgisiz dost, bilge düşmandan daha tehlikelidir.
Can çıkmayınca (çıkmadan) huy çıkmaz
Atasözü: 'Can çıkmayınca huy çıkmaz' – İnsanın karakteri kolay kolay değişmez.
Cefayı çekmeyen sefanın kadrini bilmez
Atasözü: 'Cefayı çekmeyen sefanın kadrini bilmez' – Zorluk yaşamayan kişi, rahatlığın değerini anlayamaz.
Ceviz gölgesi yavuz gölgesi, söğüt gölgesi yiğit gölgesi
Atasözü: 'Ceviz gölgesi yavuz gölgesi, söğüt gölgesi yiğit gölgesi' – Her gölge veya ortam herkese iyi gelmez; bazı şeylerin faydası görünse de zararlıdır.
Çay kuşu, çay taşı ile vurulur
Atasözü: 'Çay kuşu çay taşı ile vurulur' – Her iş, kendi yöntem ve aracıyla yapılmalıdır.
Çekişilmeyince pekişilmez
Atasözü: 'Çekişilmeyince pekişilmez' – Zorluklar, ilişkileri ve bağları güçlendirir.
Çerçi başındakini satar
Atasözü: 'Çerçi başındakini satar' – Gezgin satıcı, elindekini değerlendirir; fırsatını bulan kişi kazancını yapar.
Çiğnemeden yutulmaz
Atasözü: 'Çiğnemeden yutulmaz' – Bir şeyin anlaşılması veya başarılması için üzerinde düşünmek ve emek vermek gerekir.
Çivi çiviyi söker
Atasözü: 'Çivi çiviyi söker' – Bir dert veya alışkanlık, ancak benzer bir şeyle yenilebilir.
Çobana verme kızı, ya koyun güttürür ya kuzu
Atasözü: 'Çobana verme kızı, ya koyun güttürür ya kuzu' – Kişi çevresine göre yaşar; eş seçimi dikkat gerektirir.
Çocuğa iş buyuran, ardınca kendi gider
Atasözü: 'Çocuğa iş buyuran, ardınca kendi gider' – Sorumluluğu çocuğa bırakan, sonunda işi kendi yapmak zorunda kalır.
Çocuk düşe kalka büyür
Atasözü: 'Çocuk düşe kalka büyür' – İnsan, hatalarından ve deneyimlerinden öğrenerek olgunlaşır.
Çok gezen çok bilir
Atasözü: 'Çok gezen çok bilir' – Gezip gören insanın bilgisi, sadece okuyan kişiden fazladır.
Çok yaşayan (okuyan) bilmez, çok gezen bilir
Atasözü: 'Çok yaşayan bilmez, çok gezen bilir' – Bilgi, yaşla değil, görüp deneyimlemekle artar.
Dalmasını bilmeyen ördek, kıçından dalar
Atasözü: 'Dalmasını bilmeyen ördek, kıçından dalar' – Bilgisiz kişi bir işe kalkıştığında komik veya yanlış sonuçlar doğar.
Damdan düşen damdan düşenin hâlinden (hâlini) bilir
Atasözü: 'Damdan düşen damdan düşenin hâlinden (hâlini) bilir' – Bir insanın derdini en iyi aynı durumu yaşamış olan anlar.
Davulun sesi uzaktan hoş gelir
Atasözü: 'Davulun sesi uzaktan hoş gelir' – Uzaktan güzel görünen şeylerin iç yüzü genellikle zorludur.
Değme sarhoşa yıkılana kadar gitsin
Atasözü: 'Değme sarhoşa yıkılana kadar gitsin' – Bir kişinin hatasını ancak sonuna kadar yaşayınca fark edeceğini anlatır.
Deli deliyi görünce çomağını (değneğini) saklar (gizler)
Atasözü: 'Deli deliyi görünce çomağını saklar' – Kurnaz kişi, kendisi gibi biriyle karşılaşınca temkinli davranır.
Denizdeki balığın bini bir paraya
Atasözü: 'Denizdeki balığın bini bir paraya' – Henüz elde olmayan şeyin değeri yoktur.
Deniz kenarında dalga eksik olmaz
Atasözü: 'Deniz kenarında dalga eksik olmaz' – Hareketli veya karmaşık ortamlarda huzursuzluk kaçınılmazdır.
Dibi görünmeyen sudan geçme
Atasözü: 'Dibi görünmeyen sudan geçme' – Ne olduğunu bilmediğin işe girme, tehlike gizli olabilir.
Dibi görünmeyen tastan su içme
Atasözü: 'Dibi görünmeyen tastan su içme' – Kaynağı belli olmayan şeyden fayda umma.
Dün cin olmuş, bugün adam çarpıyor
Atasözü: 'Dün cin olmuş, bugün adam çarpıyor' - Küçük bir başarı kazanan kişi hemen büyüklenmemelidir.
Düşenin dostu olmaz hele bir düş de gör
Atasözü: 'Düşenin dostu olmaz hele bir düş de gör' - Zor durumda kalmadan dostluğun değerini anlamak mümkün değildir.
El eliyle yılan tutan, yarısını yalan tutar
Atasözü: 'El eliyle yılan tutan, yarısını yalan tutar' - Başkası aracılığıyla iş yapan kişi, sonuca tam ulaşamaz.
Elinle ver, ayağınla ara
Atasözü: 'Elinle ver, ayağınla ara' - Bir şeyi verirken dikkatli ol, geri almak zor olur.
El terazi, göz mizan
Atasözü: 'El terazi, göz mizan' - İşlerde ölçü ve dikkat çok önemlidir.
El yumruğunu yemeyen, kendi yumruğunu bozdoğan armudu sanır
Atasözü: 'El yumruğunu yemeyen, kendi yumruğunu bozdoğan armudu sanır' - Gerçek mücadeleyi yaşamayan kişi, kendi gücünü abartır.
El yumruğu yemeyen kendi yumruğunu değirmen taşı sanır
Atasözü: 'El yumruğu yemeyen kendi yumruğunu değirmen taşı sanır' - Gerçek zorluğu görmeyen kişi, kendini güçlü sanır.
Emanet ata binen tez iner
Atasözü: 'Emanet ata binen tez iner' - Başkalarının malı veya imkânı kalıcı değildir.
Ergene karı boşamak kolay
Atasözü: 'Ergene karı boşamak kolay' - Deneyimi olmayan kişi, bilmediği konuda kolay konuşur.
Eskisi olmayanın yenisi (acarı) olmaz
Atasözü: 'Eskisi olmayanın yenisi olmaz' - Geçmiş tecrübe olmadan yeniyi doğru değerlendiremezsin.
Eşeğe cilve yap demişler, çifte atmış
Atasözü: 'Eşeğe cilve yap demişler, çifte atmış' - Cahile iyi davranırsan, nankörlükle karşılık verir.
Eşeği yoldan çıkaran sıpanın oynaması
Atasözü: 'Eşeği yoldan çıkaran sıpanın oynaması' - Tecrübeli kişiyi yoldan çıkaran genellikle aceminin davranışıdır.
Eşek bile bir düştüğü yere bir daha düşmez
Atasözü: 'Eşek bile bir düştüğü yere bir daha düşmez' - Akıllı insan aynı hatayı iki kere yapmaz.
Eşek kocamakla tavla başı olmaz
Atasözü: 'Eşek kocamakla tavla başı olmaz' - Zaman geçse de değersiz kişi değer kazanmaz.
Görgülü kuşlar gördüğünü işler, görmedik kuşlar ne görsün ki ne işler?
Atasözü: 'Görgülü kuşlar gördüğünü işler, görmedik kuşlar ne görsün ki ne işler?' - Bilgili olan öğrendiklerini uygular, cahil olan ise hiçbir şey yapamaz.
Güttüğüm domuzu bana öğretme
Atasözü: 'Güttüğüm domuzu bana öğretme' - Deneyimli birine, bildiği konuda öğüt verme.
Hamala semeri yük olmaz
Atasözü: 'Hamala semeri yük olmaz' - Alışkın olan kişi için zorluk kolaydır.
Harman (harmanını) yakarım diyen orağa yetişmemiş
Atasözü: 'Harman (harmanını) yakarım diyen orağa yetişmemiş' - Büyük laflar edenin, işe kalkıştığında becerisi veya gücü yetersiz olabilir.
Harmanda dirgen yiyen sıpa, yılına kadar acısını unutmaz
Atasözü: 'Harmanda dirgen yiyen sıpa, yılına kadar acısını unutmaz' - Kötü bir tecrübe uzun süre unutulmaz, ders olarak kalır.
Hekimden sorma, çekenden sor
Atasözü: 'Hekimden sorma, çekenden sor' - Bir sıkıntıyı en iyi, onu gerçekten yaşamış kişi bilir.
Her düşüş, bir öğreniş
Atasözü: 'Her düşüş, bir öğreniş' - Her hata veya başarısızlık, insana bir ders kazandırır.
Herkes bildiğini okur
Atasözü: 'Herkes bildiğini okur' - İnsan, uyarı veya öğüt dinlemeden kendi bildiği yoldan gider.
Her ziyan bir öğüttür
Atasözü: 'Her ziyan bir öğüttür' - Her kayıp, insana bir ders kazandırır.
İnsan göre göre, hayvan süre süre (alışır)
Atasözü: 'İnsan göre göre, hayvan süre süre (alışır)' - İnsan görerek öğrenir, hayvan tekrarla alışır.
İştah dişin dibindedir
Atasözü: 'İştah dişin dibindedir' - Yemeye başlayınca iştah artar, önce gözde sonra midede açlık doğar.
Keçide de sakal var
Atasözü: 'Keçide de sakal var' - Her sakallı kişi akıllı olmaz.
Kes parmağını çık pazara, em (merhem, ilaç) buyuran çok olur
Atasözü: 'Kes parmağını çık pazara, em buyuran çok olur' - İnsanın başına iş gelmeden kimse yardım etmez, sıkıntıya düşünce herkes akıl verir.
Kırlangıcın zararını biberciden sor
Atasözü: 'Kırlangıcın zararını biberciden sor' – Her şeyin zararı, doğrudan etkilediği kişiye olur.
Kimi köprü bulamaz geçmeye, kimi su bulamaz içmeye
Atasözü: 'Kimi köprü bulamaz geçmeye, kimi su bulamaz içmeye' - İnsanların sıkıntıları birbirinden farklıdır.
Koyun güden kurdu görür
Atasözü: 'Koyun güden kurdu görür' – Bir işle uğraşan kişi, o işin tehlikelerini herkesten iyi bilir.
Köprünün (köprülerin) altından çok su (sular) aktı (geçti)
Atasözü: 'Köprünün (köprülerin) altından çok su (sular) aktı (geçti)' – Aradan uzun zaman geçti, şartlar değişti.
Kötü komşu insanı hacet sahibi eder
Atasözü: 'Kötü komşu insanı hacet sahibi eder' – Kötü komşu, insanı kendi işini görebilir hâle getirir.
Kurtlu baklanın kör alıcısı olur
Atasözü: 'Kurtlu baklanın kör alıcısı olur' - Kusurlu malı genellikle göremeyen veya anlayamayan alır.
Kuş vardır eti yenir, kuş vardır et yedirilir
Atasözü: 'Kuş vardır eti yenir, kuş vardır et yedirilir' - İnsanların değeri ve davranışı birbirinden farklıdır.
Külhancının beyliği hamamcılık demişler
Atasözü: 'Külhancının beyliği hamamcılık demişler' - İnsan ancak alışkın olduğu işte söz sahibi olur.
Minareyi yaptırmayan yerden bitmiş sanır
Atasözü: 'Minareyi yaptırmayan yerden bitmiş sanır' - Bir işin zahmetini çekmeyen, onun ne kadar emek istediğini bilemez.
Nereye gitsen okka dört yüz dirhem
Atasözü: 'Nereye gitsen okka dört yüz dirhem' - Nereye gidersen git, hayatın temel gerçekleri değişmez.
Ortaklık öküzden, başlı başına buzağı yeğdir
Atasözü: 'Ortaklık öküzden, başlı başına buzağı yeğdir' - Ortaklık çoğu zaman sorun getirir, kendi işini yapmak daha iyidir.
Pahalı alan aldanmaz
Atasözü: 'Pahalı alan aldanmaz' - Kaliteli şey ucuz olmaz; değerli şeyin bedeli de yüksektir.
Paran çoksa (borcun yoksa) kefil ol, işin yoksa şahit ol
Atasözü: 'Paran çoksa kefil ol, işin yoksa şahit ol' - Kefillik ve şahitlik riskli işlerdir, dikkatli olunmalıdır.
Pehlivan, kispetinin yağından bellidir
Atasözü: 'Pehlivan kispetinin yağından bellidir' - Birinin durumu veya yeteneği, dış görünüşünden belli olur.
Pekmezi küpten, kadını kökten al
Atasözü: 'Pekmezi küpten, kadını kökten al' - Bir şeyin en iyisini almak için kaynağına gitmek gerekir.
Perşembenin gelişi çarşambadan bellidir
Atasözü: 'Perşembenin gelişi çarşambadan bellidir' - Bir işin sonucu, önceden yapılanlardan anlaşılır.
Sabahın kızıllığı akşamı kış eder, akşamın kızıllığı sabahı güz eder
Atasözü: 'Sabahın kızıllığı akşamı kış eder, akşamın kızıllığı sabahı güz eder' - Doğadaki belirtiler yaklaşan havayı gösterir.
Saçın ak mı kara mı, önüne düşünce görürsün
Atasözü: 'Saçın ak mı kara mı, önüne düşünce görürsün' - Gerçek durum, zorlukla karşılaşınca anlaşılır.
Sen giderken ben geliyordum
Atasözü: 'Sen giderken ben geliyordum' - Bir konuda tecrübeli olan kişi, karşısındakine üstünlük belirtir.
Sokma akıl sekiz adım gider
Atasözü: 'Sokma akıl sekiz adım gider' - Kendi aklıyla hareket etmeyen kişi uzun süre başarılı olamaz.
Sütten ağzı yanan yoğurdu (ayranı) üfleyerek yer (içer)
Atasözü: 'Sütten ağzı yanan yoğurdu üfleyerek yer' - Bir kez zarar gören kişi aynı hatayı tekrarlamamak için tedbirli davranır.
Tatar’ın kılavuza ihtiyacı yok (-tur)
Atasözü: 'Tatar’ın kılavuza ihtiyacı yoktur' - Deneyimli kişi yolunu kendi bulur, rehbere ihtiyaç duymaz.
Tekerlek kırıldıktan sonra yol gösteren çok olur
Atasözü: 'Tekerlek kırıldıktan sonra yol gösteren çok olur' - İş işten geçtikten sonra akıl veren çok olur.
Ucuzdur vardır illeti, pahalıdır vardır hikmeti
Atasözü: 'Ucuzdur vardır illeti, pahalıdır vardır hikmeti' - Her ucuzun bir kusuru, her pahalının da bir nedeni vardır.
Ucuz etin yahnisi yavan (tatsız) olur
Atasözü: 'Ucuz etin yahnisi yavan olur' - Kalitesiz maldan kaliteli sonuç beklenmez.
Ulularla urgan çekişme
Atasözü: 'Ulularla urgan çekişme' - Büyüklerle tartışmaya girme, kaybeden sen olursun.
Ulu sözü dinlemeyen, uluyakalır
Atasözü: 'Ulu sözü dinlemeyen, uluyakalır' - Tecrübeli kişilerin sözünü dinlemeyen sonunda pişman olur.
Usta maymun kamçı istemez
Atasözü: 'Usta maymun kamçı istemez' - Tecrübeli kişi ne yapacağını bilir, yönlendirmeye gerek yoktur.
Ustanın çekici bin altın
Atasözü: 'Ustanın çekici bin altın' - Tecrübenin ve ustalığın değeri büyüktür.
Usta yanında perende atılmaz
Atasözü: 'Usta yanında perende atılmaz' - Bilgili kişilerin yanında gösteriş yapılmaz.
Ürümesini bilmeyen köpek, sürüye kurt getirir
Atasözü: 'Ürümesini bilmeyen köpek, sürüye kurt getirir' - Bilgisiz kişi hem kendine hem çevresine zarar verir.
Yatsının faziletini güveyden sormalı
Atasözü: 'Yatsının faziletini güveyden sormalı' - Bir şeyin değerini en çok onu yaşayan bilir.
Yeni dosttan vefa gelmez
Atasözü: 'Yeni dosttan vefa gelmez' - Yeni kurulan dostluklar, eski dostluklar kadar güvenilir olmaz.
Yenik pehlivan güreşten bıkmaz
Atasözü: 'Yenik pehlivan güreşten bıkmaz' - Kaybeden kişi, denemekten vazgeçmez.