Tozlu Sözlük
Emek Temalı Atasözleri
Emek temasına ait atasözleri listesi.
Rastgele Atasözü
Emek Temalı Atasözleri
Aç tokun gözüne bakmakla doymaz
Atasözü: 'Aç tokun gözüne bakmakla doymaz' - İhtiyaç, başkasının sahip olduklarına bakmakla giderilmez.
Ağaç yeşert meyve getirsin, oğlan büyüt ekmek getirsin
Atasözü: 'Ağaç yeşert meyve getirsin, oğlan büyüt ekmek getirsin' - Emek verilen şeyin karşılığı sabırla alınır.
Ağalık (beylik) vermekle, yiğitlik vurmakla
Atasözü: 'Ağalık (beylik) vermekle, yiğitlik vurmakla' - Gerçek değer, yetenekle değil, emekle kazanılır.
Ağanın alnı terlemezse ırgadın burnu kanamaz
Atasözü: 'Ağanın alnı terlemezse ırgadın burnu kanamaz' - Yönetici emek vermezse çalışan da gayret etmez.
Ağanın malı çıkar, uşağın canı
Atasözü: 'Ağanın malı çıkar, uşağın canı' - Zengin kazandıkça, fakir daha çok çalışmak zorunda kalır.
Ağlamakla yâr ele girmez
Atasözü: 'Ağlamakla yâr ele girmez' - İstediğine ulaşmak için ağlamak değil, emek gerekir.
Ağustosta beyni kaynayanın zemheride kazanı kaynar
Atasözü: 'Ağustosta beyni kaynayanın zemheride kazanı kaynar' - Çalışkan insan her dönemde kazanç sağlar.
Akarsu çukurunu kendi kazır
Atasözü: 'Akarsu çukurunu kendi kazır' - Sürekli çaba gösteren kişi, amacına kendi emeğiyle ulaşır.
Alet işler, el övünür
Atasözü: 'Alet işler el övünür' - Başarı çoğu zaman kullanılan araçlara bağlıdır ama övgüyü insanlar alır.
Arı gibi eri olanın dağ kadar yeri olur
Atasözü: 'Arı gibi eri olanın dağ kadar yeri olur' - Çalışkan ve dürüst eşe sahip olan kişi, her yerde değer görür.
Arpa eken buğday biçmez
Atasözü: 'Arpa eken buğday biçmez' - Ne ekersen onu biçersin; yapılan işin karşılığı aynen geri döner.
Arpa samanıyla, kömür dumanıyla
Atasözü: 'Arpa samanıyla, kömür dumanıyla' - Bir şeyin iyi veya kötü tarafıyla birlikte kabul edilmesi gerekir.
Arpa verilmeyen at, kamçı zoruyla yürümez
Atasözü: 'Arpa verilmeyen at, kamçı zoruyla yürümez' - İnsandan verim almak için önce ihtiyaçları karşılanmalıdır.
Aşı pişiren yağ olur, gelinin yüzü ağ olur
Atasözü: 'Aşı pişiren yağ olur, gelinin yüzü ağ olur' - Emek veren kişi hem kazanç hem de saygı kazanır.
Ata malı mal olmaz, kendin kazanmak gerek
Atasözü: 'Ata malı mal olmaz, kendin kazanmak gerek' - Hazır servet değerini korumaz, emekle kazanılan mal kalıcı olur.
At at oluncaya kadar sahibi mat olur
Atasözü: 'At at oluncaya kadar sahibi mat olur' - Bir şeyin olgunlaşması ya da işe yarar hale gelmesi zaman ve emek ister.
Atına bakan ardına bakmaz
Atasözü: 'Atına bakan ardına bakmaz' - İşini düzgün yapan kişi, geleceğinden endişe etmez.
At yedi günde, it yediği günde (belli olur, semirir)
Atasözü: 'At yedi günde, it yediği günde belli olur' - Emekle kazanılanın değeri kalıcı, aniden gelenin etkisi geçicidir.
Av avlayanın, kemer bağlayanın
Atasözü: 'Av avlayanın, kemer bağlayanın' - Emek veren, çaba gösteren kişi karşılığını alır.
Az eli aşta gör, çok eli işte gör
Atasözü: 'Az eli aşta gör, çok eli işte gör' - Bir işi yaparken kimin faydalı olduğunu o anda anlarsın.
Baba himmet, oğul hizmet
Atasözü: 'Baba himmet, oğul hizmet' - Babanın duası, oğlun emeği birleşirse başarı olur.
Baba malı tez tükenir, evlat gerek kazana
Atasözü: 'Baba malı tez tükenir, evlat gerek kazana' - Hazıra konan mal çabuk biter, çalışıp kazanmak gerekir.
Babasından mal kalan, merteği içinden bitmiş sanır
Atasözü: 'Babasından mal kalan, merteği içinden bitmiş sanır' - Hazır servet edinen, emeğin değerini bilmez.
Bağa bak, üzüm olsun, yemeye yüzün olsun
Atasözü: 'Bağa bak, üzüm olsun, yemeye yüzün olsun' - Emeğini verirsen, kazancını gönül rahatlığıyla yersin.
Bağı ağlayanın yüzü güler
Atasözü: 'Bağı ağlayanın yüzü güler' - Emek eden, sabreden sonunda karşılığını alır.
Bakarsan bağ olur, bakmazsan dağ (olur)
Atasözü: 'Bakarsan bağ olur, bakmazsan dağ olur' - Emek ve ilgi olmadan hiçbir şey gelişmez.
Balta değmedik ağaç olmaz
Atasözü: 'Balta değmedik ağaç olmaz' - Hiç emek verilmeden başarı elde edilmez.
Baskısız yongayı yel alır; sahipsiz tarlayı sel alır
Atasözü: Baskısız yongayı yel alır; sahipsiz tarlayı sel alır - Sahip çıkılmayan şey zamanla yok olur veya bozulur.
Besledik büyüttük danayı, şimdi tanımaz oldu anayı
Atasözü: Besledik büyüttük danayı, şimdi tanımaz oldu anayı - Emek verdiğin kişi büyüyünce seni unutur veya saygısızlık eder.
Bir avuç altının olacağına bir avuç toprağın olsun
Atasözü: Bir avuç altının olacağına bir avuç toprağın olsun - Para geçicidir, toprak kalıcıdır; üretim zenginliktir.
Boşa kodum dolmadı, doluya kodum almadı
Atasözü: 'Boşa kodum dolmadı, doluya kodum almadı' – Ne yapsam olmuyor diyen kişinin talihsizlikten yakınmasını anlatır.
Boş gezmekten bedava çalışmak yeğdir
Atasözü: 'Boş gezmekten bedava çalışmak yeğdir' – Emek harcamak, hiçbir şey yapmamaktan daha iyidir.
Boş torba ile at tutulmaz
Atasözü: 'Boş torba ile at tutulmaz' – Emek harcamadan, hazırlık yapmadan başarı elde edilemez.
Canı kaymak isteyen mandayı yanında taşır
Atasözü: 'Canı kaymak isteyen mandayı yanında taşır' – Bir şeyin faydasını isteyen, zahmetine de katlanmak zorundadır.
Cefayı çekmeyen sefanın kadrini bilmez
Atasözü: 'Cefayı çekmeyen sefanın kadrini bilmez' – Zorluk yaşamayan kişi, rahatlığın değerini anlayamaz.
Civcivde gözün, et yemeye yüzün olsun
Atasözü: 'Civcivde gözün, et yemeye yüzün olsun' – Küçükten emek vermezsen, büyüyünce karşılığını bekleme.
Çanakta balın olsun, Yemen’den (Bağdat’tan) arı gelir
Atasözü: 'Çanakta balın olsun Yemen’den arı gelir' – İyi ve değerli şeylerin haberi uzaklara kadar yayılır; güzel iş yapanın müşterisi eksik olmaz.
Çiftçinin karnını yarmışlar, kırk tane ‘gelecek yıl’ çıkmış
Atasözü: 'Çiftçinin karnını yarmışlar, kırk tane gelecek yıl çıkmış' – Çiftçi her zaman umudunu korur, geleceğe umutla bakar.
Çift edersen bağlanırsın, bağ edersen eğlenirsin
Atasözü: 'Çift edersen bağlanırsın, bağ edersen eğlenirsin' – Emek veren insanın hayatı düzen bulur; üretim hem kazanç hem mutluluk getirir.
Çifte gelmeyen öküz olsun, işe gitmeyen oğlun
Atasözü: 'Çifte gelmeyen öküz olsun, işe gitmeyen oğlun' – Çalışmayan insan, faydasızdır; tembellik değersizleştirir.
Çift ile koyun, gerisi oyun
Atasözü: 'Çift ile koyun, gerisi oyun' – Geçim kaynağı üretimdir; asıl kazanç emekten gelir.
Çöreğin büyüğü, hamurun (unun) çoğundan olur
Atasözü: 'Çöreğin büyüğü, hamurun çoğundan olur' – Büyük sonuçlar, büyük emek ve kaynakla elde edilir.
Dağ yürümezse abdal yürür
Atasözü: 'Dağ yürümezse abdal yürür' – Kişi isteğine ulaşmak için çaba göstermelidir; fırsatlar ayağa gelmez.
Darı unundan baklava, incir ağacından oklava olmaz
Atasözü: 'Darı unundan baklava, incir ağacından oklava olmaz' – Değersiz malzeme veya kişiyle iyi sonuç elde edilemez.
Devlet adama ayağıyla gelmez
Atasözü: 'Devlet adama ayağıyla gelmez' – Başarı ve makam, emekle elde edilir.
Devlet oğul, mal tahıl, mülk değirmen
Atasözü: 'Devlet oğul, mal tahıl, mülk değirmen' – Hayattaki her şeyin sürekliliği çalışmaya ve bakıma bağlıdır.
Dikensiz gül olmaz
Atasözü: 'Dikensiz gül olmaz' – Her güzel şeyin bir zorluğu, her mutluluğun bir bedeli vardır.
Doğan anası olma, doğuran anası ol
Atasözü: 'Doğan anası olma, doğuran anası ol' – Gerçek emek verene değer verilmelidir.
Dökme su ile değirmen dönmez
Atasözü: 'Dökme su ile değirmen dönmez' – Geçici çözümler kalıcı sonuç vermez.
Eken biçer, konan göçer
Atasözü: 'Eken biçer, konan göçer' - Emek veren karşılığını alır, tembel olan kaybeder.
Ekmeğin büyüğü, hamurun çoğundan olur
Atasözü: 'Ekmeğin büyüğü, hamurun çoğundan olur' - Büyük sonuçlar, büyük emeklerin ürünüdür.
Ekmeğini ekmekçiye ver, yarısını yerse helal olsun
Atasözü: 'Ekmeğini ekmekçiye ver, yarısını yerse helal olsun' - Bir işi ehline yaptırmak, bedeli fazla olsa bile en doğru olandır.
Ekmek aslanın ağzında
Atasözü: 'Ekmek aslanın ağzında' - Geçim sağlamak çok zordur, emek ister.
Ekmekle oynayanın ekmeğiyle oynanır
Atasözü: 'Ekmekle oynayanın ekmeğiyle oynanır' - Başkalarının geçimiyle oynayan, sonunda kendi rızkını kaybeder.
Ek tohumun hasını, çekme yiyecek yasını
Atasözü: 'Ek tohumun hasını, çekme yiyecek yasını' - İyi başlangıç yapan, sonunda iyi sonuç alır.
El kazanı ile aş kaynamaz
Atasözü: 'El kazanı ile aş kaynamaz' - Başkalarının imkânıyla başarı kalıcı olmaz.
El sikiyle gerdeğe girilmez
Atasözü: 'El sikiyle gerdeğe girilmez' - Başkalarının imkânıyla başarı elde edilmez.
Emek olmadan yemek olmaz
Atasözü: 'Emek olmadan yemek olmaz' - Çalışmadan kazanmak mümkün değildir.
Emmim dayım kesem, elimi soksam yesem
Atasözü: 'Emmim dayım kesem, elimi soksam yesem' - Çalışmadan, hazırdan geçinme isteğini alaya alan bir sözdür.
Er ekmeği, meydan ekmeği
Atasözü: 'Er ekmeği, meydan ekmeği' - Yiğidin kazancı mücadeleyle kazanılır.
Er ekmeği er kursağında kalmaz
Atasözü: 'Er ekmeği er kursağında kalmaz' - Yiğidin hakkı er geç teslim edilir.
Erinenin oğlu kızı olmamış
Atasözü: 'Erinenin oğlu kızı olmamış' - Tembel insan hiçbir başarı elde edemez.
Eşeği süren (tırmalayan) osuruğuna katlanır
Atasözü: 'Eşeği süren osuruğuna katlanır' - Bir işi yapan, onun sıkıntısına da katlanmalıdır.
Fakirlik ayıp değil, tembellik ayıp
Atasözü: 'Fakirlik ayıp değil, tembellik ayıp' - Yoksulluk utanılacak bir durum değildir, asıl utanılacak şey çalışmamaktır.
Gençlikte taş taşı, kocalıkta ye aşı
Atasözü: 'Gençlikte taş taşı, kocalıkta ye aşı' - Gençken çalış, yaşlılıkta emeğinin karşılığını gör.
Gezen ayağa taş değer (dolar)
Atasözü: 'Gezen ayağa taş değer' - Bir şeyler yapan, hareket eden insan bazen zorlukla da karşılaşır.
Gidilmeyen yer senin değildir
Atasözü: 'Gidilmeyen yer senin değildir' - İlgilenilmeyen, sahip çıkılmayan şey elden gider.
Gören gözün hakkı vardır
Atasözü: 'Gören gözün hakkı vardır' - Emeğiyle gören, fark eden kişinin payı olmalıdır.
Gül dalından odun, beslemeden kadın olmaz
Atasözü: 'Gül dalından odun, beslemeden kadın olmaz' - Güzel ve olgun insan emek ister.
Gün olur yılı besler, yıl olur günü beslemez
Atasözü: 'Gün olur yılı besler, yıl olur günü beslemez' - Bazı zamanlar bir günün değeri koskoca bir yıla bedel olabilir.
Hamama giren terler
Atasözü: 'Hamama giren terler' - Bir işe giren kişi o işin gerektirdiği zahmete katlanmalıdır.
Harman döven öküzün ağzı bağlanmaz
Atasözü: 'Harman döven öküzün ağzı bağlanmaz' - İşini yapan, üretken kişi kısıtlanmamalıdır; yaptığı işe engel olmak olmaz.
Haydan gelen huya gider
Atasözü: 'Haydan gelen huya gider' - Kolay yoldan gelen kazanç, kolayca kaybolur.
Hazıra dağlar dayanmaz
Atasözü: 'Hazıra dağlar dayanmaz' - Hazır servet, emek verilmeden kullanılırsa çabucak tükenir.
Herkes ektiğini biçer
Atasözü: 'Herkes ektiğini biçer' - İnsan, yaptığı işlerin sonucunu mutlaka görür.
Irmak kenarına çeşme yapılmaz
Atasözü: 'Irmak kenarına çeşme yapılmaz' - Gereksiz yere fazladan iş yapılmaz.
İki tımar bir yem yerine geçer
Atasözü: 'İki tımar bir yem yerine geçer' - Emek harcamadan kazanç olmaz.
İncir babadan, zeytin dededen
Atasözü: 'İncir babadan, zeytin dededen' - Bazı işlerin meyvesi uzun yıllar sonra alınır.
İnek gibi süt vermeyen, öküz gibi kutan sürer
Atasözü: 'İnek gibi süt vermeyen, öküz gibi kutan sürer' - Verimsiz olan, sonunda daha ağır işte çalışır.
İşine hor bakan boynuna torba takar
Atasözü: 'İşine hor bakan boynuna torba takar' - İşine değer vermeyen kişi sonunda yoksullaşır.
İşleyen demir pas tutmaz (ışıldar)
Atasözü: 'İşleyen demir pas tutmaz (ışıldar)' - Çalışkan insan tembelleşmez; sürekli üretken kalır.
İt sürü, para kazan
Atasözü: 'İt sürü, para kazan' - Emek harcamadan kazanç olmaz.
İyi iş altı ayda çıkar
Atasözü: 'İyi iş altı ayda çıkar' - Güzel sonuçlar zamanla ortaya çıkar.
Kalaylı bakır küflenmez
Atasözü: 'Kalaylı bakır küflenmez' - Bakımı yapılan şey zarar görmez.
Kanatsız kuş uçmaz
Atasözü: 'Kanatsız kuş uçmaz' - Her işin bir gereği ve hazırlığı vardır.
Kâr eden ar etmez
Atasözü: 'Kâr eden ar etmez' - Kazanç sağlayan kişi şikayet etmez.
Karı malı hamam tokmağıdır
Atasözü: 'Karı malı hamam tokmağıdır' - Eşten gelen mal kalıcı olmaz, kolayca gider.
Karının saçlısı, tarlanın taşlısı
Atasözü: 'Karının saçlısı, tarlanın taşlısı' - Zahmetli olan bereketli olur.
Kasımdan on gün evvel ek, on gün sonra ekme
Atasözü: 'Kasımdan on gün evvel ek, on gün sonra ekme' - İşini zamanında yap ki verimli olsun.
Kavurga karın doyurmaz
Atasözü: 'Kavurga karın doyurmaz' - Yalnızca küçük çabalarla büyük sonuç alınmaz.
Kayış bilir kotan ne çeker
Atasözü: 'Kayış bilir kotan ne çeker' - Zorluğu en iyi yaşayan bilir.
Kaymağı seven mandayı yanında taşır
Atasözü: 'Kaymağı seven mandayı yanında taşır' - Bir şeyin keyfini isteyen zahmetine de katlanır.
Kazanmayanın kazanı kaynamaz
Atasözü: 'Kazanmayanın kazanı kaynamaz' - Emek vermeden kazanç olmaz.
Kırk gün taban eti, bir gün av eti
Atasözü: 'Kırk gün taban eti, bir gün av eti' – Emek olmadan kazanç olmaz.
Kısa günün kârı az olur
Atasözü: 'Kısa günün kârı az olur' – Kısıtlı zamanda elde edilen kazanç az olur.
Kısmet gökten zembille inmez
Atasözü: 'Kısmet gökten zembille inmez' – Hiçbir şey emeksiz elde edilmez.
Kimse bilmez, kim kazana kim yiye
Atasözü: 'Kimse bilmez, kim kazana kim yiye' - Kimin emeğinin kime yarayacağı belli olmaz.
Koyunu yüze yetir, el onu bine yetirir
Atasözü: 'Koyunu yüze yetir, el onu bine yetirir' – Emekle yetiştirilen bir şey, başkası eline geçince hızla büyür.
Kurban etiyle köpek tavlanmaz
Atasözü: 'Kurban etiyle köpek tavlanmaz' - Değerli şeylerle değersizi kazanmak doğru değildir.
Kürkçünün kürkü olmaz, börkçünün börkü
Atasözü: 'Kürkçünün kürkü olmaz, börkçünün börkü' - İşin içinde olan bazen o işin nimetinden yararlanamaz.
Lokma çiğnenmeden yutulmaz
Atasözü: 'Lokma çiğnenmeden yutulmaz' - Her işin bir yöntemi ve aşaması vardır.
Minareyi yaptırmayan yerden bitmiş sanır
Atasözü: 'Minareyi yaptırmayan yerden bitmiş sanır' - Bir işin zahmetini çekmeyen, onun ne kadar emek istediğini bilemez.
Ne ekersen onu biçersin
Atasözü: 'Ne ekersen onu biçersin' - Yaptığın her işin sonucunu kendin yaşarsın.
Nerede hareket, orada bereket
Atasözü: 'Nerede hareket, orada bereket' - Çalışan, emek veren kişi bolluk ve kazanç elde eder.
Olsa ile bulsayı ekmişler, yel ile yuf bitmiş
Atasözü: 'Olsa ile bulsayı ekmişler, yel ile yuf bitmiş' - ‘Keşke’lerle, ‘olsa’larla iş yürütülmez.
Olsayı bulsaya vermişler, hiç doğmuş
Atasözü: 'Olsayı bulsaya vermişler, hiç doğmuş' - Boş umutlara bağlanmak insanı sonuca ulaştırmaz.
On para on aslanın ağzında
Atasözü: 'On para on aslanın ağzında' - Para kazanmak çok zordur, büyük emek ister.
Öküz, yem bitince çifte gideceğini bilir
Atasözü: 'Öküz yem bitince çifte gideceğini bilir' - Menfaat bitince zorluk geleceğini herkes bilir.
Paranın gittiğine bakma, işinin bittiğine bak
Atasözü: 'Paranın gittiğine bakma, işinin bittiğine bak' - Para harcanmış olsa da, iş başarıyla tamamlandıysa zarar değildir.
Parayı veren düdüğü çalar
Atasözü: 'Parayı veren düdüğü çalar' - Bedel ödeyen, söz sahibi olur.
Pulsuz iş, yolsuz iş
Atasözü: 'Pulsuz iş, yolsuz iş' - Parasız yapılan iş, yolunda gitmez.
Rençber kırk yılda, tüccar kırk günde
Atasözü: 'Rençber kırk yılda, tüccar kırk günde' - Ticaretle uğraşan kısa sürede kazanç sağlar, emekçi ise uzun sürede.
Sabanın tutağına yapışan el aç kalmaz
Atasözü: 'Sabanın tutağına yapışan el aç kalmaz' - Çalışan insan geçim sıkıntısı çekmez.
Saç sefadan, tırnak cefadan uzar
Atasözü: 'Saç sefadan, tırnak cefadan uzar' - Güzellik rahatlıkla, fayda ise zahmetle kazanılır.
Sade pirinç zerde olmaz, bal gerektir kazana; baba malı tez tükenir evlat gerek kazana
Atasözü: 'Sade pirinç zerde olmaz, bal gerektir kazana; baba malı tez tükenir evlat gerek kazana' - Emek verilmeden değerli sonuç alınmaz.
Sanat altın bileziktir
Atasözü: 'Sanat altın bileziktir' - Meslek veya beceri, insanın hayat boyu kazanç sağlayacağı bir değerdir.
Sanatına hor bakan (sanatını hor gören) boğazına torba takar
Atasözü: 'Sanatına hor bakan (sanatını hor gören) boğazına torba takar' - İşini küçümseyen kişi geçimini sağlayamaz.
Sanatını hor gören boğazına torba takar
Atasözü: 'Sanatını hor gören boğazına torba takar' - İşini küçümseyen kişi geçimini sağlayamaz.
Sefa ile yenen cefa ile kazanılır
Atasözü: 'Sefa ile yenen cefa ile kazanılır' - Elde edilen her kazanç bir emeğin sonucudur.
Selden gelen suya gider
Atasözü: 'Selden gelen suya gider' - Haksız kazanç, geldiği gibi yok olur.
Sel ile gelen yel ile gider
Atasözü: 'Sel ile gelen yel ile gider' - Emeksiz kazanılan kolayca kaybedilir.
Soğanın acısını yiyen bilmez, doğrayan bilir
Atasözü: 'Soğanın acısını yiyen bilmez, doğrayan bilir' - Bir işin gerçek zorluğunu içinde olan değil, yapan bilir.
Sonradan gelen devlet devlet değildir
Atasözü: 'Sonradan gelen devlet devlet değildir' - Hazır elde edilen zenginlik kalıcı olmaz.
Tabak sevdiği deriyi taştan taşa (yerden yere) çalar
Atasözü: 'Tabak sevdiği deriyi taştan taşa çalar' - İnsan, sevdiği şeyle daha fazla ilgilenir, üzerine düşer.
Tarlada çayırda, bağ bayırda
Atasözü: 'Tarlada çayırda, bağ bayırda' - Emek ve üretim doğada gerçekleşir.
Tarlada izi olmayanın harmanda sözü (yüzü) olmaz
Atasözü: 'Tarlada izi olmayanın harmanda sözü olmaz' - Emek vermeyen kişi, başarıdan pay alamaz.
Tarlayı koçan zapt etmez, saban zapt eder
Atasözü: 'Tarlayı koçan zapt etmez, saban zapt eder' - Toprak çalışmakla verimli olur, sahip olmakla değil.
Tarlayı taşlı yerden, kızı kardaşlı yerden
Atasözü: 'Tarlayı taşlı yerden, kızı kardaşlı yerden' - Zahmetli şey genelde bereketli olur.
Tekkeyi bekleyen çorbayı içer
Atasözü: 'Tekkeyi bekleyen çorbayı içer' - Sabreden ve emek veren kişi sonunda karşılığını alır.
Temiz iş altı ayda çıkar
Atasözü: 'Temiz iş altı ayda çıkar' - Dürüst ve özenli yapılan iş zaman alır ama kalıcı olur.
Terlemeden para kazanılmaz, solumadan can verilmez
Atasözü: 'Terlemeden para kazanılmaz, solumadan can verilmez' - Emek olmadan kazanç, mücadele olmadan başarı olmaz.
Terziye ‘göç’ demişler, ‘iğnem başımda’ (yanımda) demiş
Atasözü: 'Terziye göç demişler, iğnem başımda demiş' - Ustalık ve bilgi, insanın her yere taşıyabileceği sermayesidir.
Tıngır elek tıngır saç, elim hamur karnım aç
Atasözü: 'Tıngır elek tıngır saç, elim hamur karnım aç' - Elinde malzeme olsa da şartlar uygun değilse sonuç alınmaz.
Toprağı işleyen, ekmeği dişler
Atasözü: 'Toprağı işleyen, ekmeği dişler' - Çalışan insan emeğinin karşılığını mutlaka alır.
Ustanın çekici bin altın
Atasözü: 'Ustanın çekici bin altın' - Tecrübenin ve ustalığın değeri büyüktür.
Üçlenmemiş eken, olmamış eker
Atasözü: 'Üçlenmemiş eken, olmamış eker' - İşi tam hazırlıkla yapmayan, iyi sonuç alamaz.
Yağına kıymayan çöreğini yoz (kuru) yer
Atasözü: 'Yağına kıymayan çöreğini yoz (kuru) yer' - Kaliteli sonuç elde etmek için gerekli fedakarlık yapılmalıdır.
Yatan (yatar) aslandan (kurttan), gezen (yeler) tilki yeğdir (iyidir)
Atasözü: 'Yatan (yatar) aslandan (kurttan), gezen (yeler) tilki yeğdir (iyidir)' - Çalışan kişi, güçlü ama tembel kişiden daha değerlidir.
Yatanın yürüyene borcu var
Atasözü: 'Yatanın yürüyene borcu var' - Çalışmayan, çalışanlara muhtaç olur.
Yazın başı pişenin, kışın aşı pişer
Atasözü: 'Yazın başı pişenin, kışın aşı pişer' - Yazın çalışan, kışın rahat eder.
Yazın çalışan, kışın gülüşür
Atasözü: 'Yazın çalışan, kışın gülüşür' - Zamanında çalışan, sonrasında rahat eder.
Yazın gölge hoş, kışın çuval boş
Atasözü: 'Yazın gölge hoş, kışın çuval boş' - Rahata düşkün olan, sonunda sıkıntı çeker.
Yazın sıcakta terleyen, kışın soğukta üşümez
Atasözü: 'Yazın sıcakta terleyen, kışın soğukta üşümez' - Zahmet çeken, ileride rahat eder.
Yazın yorulmayan, kışın kurulmaz
Atasözü: 'Yazın yorulmayan, kışın kurulmaz' - Emek vermeyen, sonradan rahat edemez.
Yel gibi gelen, sel gibi gider
Atasözü: 'Yel gibi gelen, sel gibi gider' - Hızla gelen şey, aynı hızla kaybolur.
Yel üfürdü, sel (su) götürdü
Atasözü: 'Yel üfürdü, sel (su) götürdü' - Olanlar hızla ve kontrolsüz biçimde yok olup gitti.
Yem istemez, su istemez
Atasözü: 'Yem istemez, su istemez' - Bakım gerektirmeyen şey zahmetsizdir ama kazancı da sınırlıdır.
Yiğit ekmeğiyle yiğit beslenir
Atasözü: 'Yiğit ekmeğiyle yiğit beslenir' - Her insan kendi emeğiyle geçinmelidir.
Yiyen bilmez, doğrayan bilir
Atasözü: 'Yiyen bilmez, doğrayan bilir' - Bir işin zorluğunu, onu yapan bilir.
Yoktan yonga çıkmaz
Atasözü: 'Yoktan yonga çıkmaz' - Hiçbir şey olmayan yerden bir şey beklenmez.
Yuvayı dişi kuş yapar
Atasözü: 'Yuvayı dişi kuş yapar' - Ailenin düzeni, kadının emeğiyle kurulur.
Zahirenin (çiftçinin) ambarı sabanın ucundadır
Atasözü: 'Zahirenin (çiftçinin) ambarı sabanın ucundadır' - Emek vermeden ürün elde edilemez.
Zahmetsiz rahmet olmaz
Atasözü: 'Zahmetsiz rahmet olmaz' - Emek harcamadan kazanç elde edilemez.