Tozlu Sözlük
Denge Temalı Atasözleri
Denge temasına ait atasözleri listesi.
Rastgele Atasözü
Denge Temalı Atasözleri
Abdalın yağı çok olursa gâh borusuna çalar, gâh gerisine
Atasözü: 'Abdalın yağı çok olursa gâh borusuna çalar, gâh gerisine' - Elinde imkân fazla olan, bazen gereksiz veya ölçüsüz davranır.
Acındırırsan arsız olur, acıktırırsan hırsız olur
Atasözü: 'Acındırırsan arsız olur, acıktırırsan hırsız olur' - İnsanlara aşırı merhamet ya da aşırı zorluk göstermek kötü sonuçlar doğurur.
Aç aslandan tok domuz yeğdir
Atasözü: 'Aç aslandan tok domuz yeğdir' - Karnı tok ve zararsız kişi, güçlü ama aç olandan daha iyidir.
Ağır ağır demeli, çabuk çabuk yemeli
Atasözü: 'Ağır ağır demeli, çabuk çabuk yemeli' - Konuşurken düşünerek, iş yaparken ise kararlı olmak gerekir.
Akşam oldu kon, sabah oldu göç
Atasözü: 'Akşam oldu kon sabah oldu göç' - Her işin bir zamanı vardır, vakti gelince yola çıkmak gerekir.
Alçak yerde yatma sel alır, yüksek yerde yatma yel alır
Atasözü: 'Alçak yerde yatma sel alır yüksek yerde yatma yel alır' - İnsanın hem aşırı riskten hem de aşırı güvenli görünenden kaçınması gerekir.
Almadığın hayvanın kuyruğunu tutma
Atasözü: 'Almadığın hayvanın kuyruğunu tutma' - Sorumluluğu sana ait olmayan işe karışma.
Armudu soy ye, elmayı say ye
Atasözü: 'Armudu soy ye, elmayı say ye' - Her işin ve nimetin kendine uygun bir biçimde değerlendirilmesi gerekir.
Aşını, eşini, işini bil
Atasözü: 'Aşını, eşini, işini bil' - İnsan hayatında ölçülü, dikkatli ve bilinçli olmalıdır.
Aş tuz ile, tuz oran ile
Atasözü: 'Aş tuz ile, tuz oran ile' - Her şey ölçüsünde olursa güzel ve faydalı olur.
Ata dost gibi bakmalı, düşman gibi binmeli
Atasözü: 'Ata dost gibi bakmalı, düşman gibi binmeli' - Emanet ve güç, hem sevgi hem disiplinle korunur.
Az el aş kotarır, çok el iş kotarır
Atasözü: 'Az el aş kotarır, çok el iş kotarır' - Bir işi az kişi yaparsa yemek yetişir, çok kişi yaparsa iş kolaylaşır.
Beş tavuğa bir horoz yeter
Atasözü: Beş tavuğa bir horoz yeter - Her şeyin bir ölçüsü vardır; fazlası fayda yerine zarar getirir.
Bir göz ağlarken öbür göz gülmez
Atasözü: Bir göz ağlarken öbür göz gülmez - Aynı kişide hem üzüntü hem sevinç bir arada bulunmaz.
Bir tepe yıkılır, bir dere dolar
Atasözü: Bir tepe yıkılır, bir dere dolar - Bir yerde kayıp olurken başka bir yerde kazanç olur; hayat dengededir.
Büğersen göl olur, açarsan çöl olur
Atasözü: 'Büğersen göl olur, açarsan çöl olur' – Bir şeyi kararında yapmak gerekir; aşırılıklar her zaman zararlıdır.
Çoğu zarar, azı karar
Atasözü: 'Çoğu zarar, azı karar' – Her şeyin fazlası zararlıdır, ölçülü olmak gerekir.
Çok koşan çabuk (tez) yorulur
Atasözü: 'Çok koşan çabuk (tez) yorulur' – Aşırı çalışan veya acele eden kişi, kısa sürede tükenir.
Çok naz âşık usandırır
Atasözü: 'Çok naz âşık usandırır' – Aşırı naz ve ilgisizlik, seven kişiyi bıktırır.
Çok söyleme arsız edersin, aç bırakma hırsız edersin
Atasözü: 'Çok söyleme arsız edersin, aç bırakma hırsız edersin' – Aşırı baskı da, aşırı yoksunluk da kötü sonuçlar doğurur.
Çok söz yalansız, çok para haramsız olmaz
Atasözü: 'Çok söz yalansız, çok para haramsız olmaz' – Aşırılığın olduğu yerde doğruluk ve dürüstlük zayıflar.
Davul birinin boynunda, tokmak bir başkasının elinde
Atasözü: 'Davul birinin boynunda, tokmak bir başkasının elinde' – Sorumluluk birinde, yetki başkasındaysa iş yürümez.
Deli deli akanı bura bura tıkarlar
Atasözü: 'Deli deli akanı bura bura tıkarlar' – Aşırılığa giden davranışlar sonunda engellenir.
Deliye bal tattırmışlar, çarşıda katran bırakmamış
Atasözü: 'Deliye bal tattırmışlar, çarşıda katran bırakmamış' – Bir şeye aşırı heves eden kişi ölçüyü kaçırır.
Dokuz at bir kazığa bağlanmaz
Atasözü: 'Dokuz at bir kazığa bağlanmaz' – Bir yere veya kişiye aşırı yüklenilmez, herkesin ayrı yeri olmalıdır.
Dut yaprağı açtı, soyun; döktü giyin
Atasözü: 'Dut yaprağı açtı, soyun; döktü giyin' - Doğanın döngüsüne göre hareket etmek gerekir.
El el üstünde olur, ev ev üstünde olmaz
Atasözü: 'El el üstünde olur, ev ev üstünde olmaz' - İnsanlar birbirine yardım eder ama herkes kendi düzeninde yaşar.
Elmanın dibi göl, armudun dibi yol
Atasözü: 'Elmanın dibi göl, armudun dibi yol' - Her bitkinin, insanın veya işin kendine özgü koşulları vardır.
Elmayı say da ye, armudu soy da ye
Atasözü: 'Elmayı say da ye, armudu soy da ye' - Her şeyin bir ölçüsü ve usulü vardır.
Elmayı soy da ye, armudu say da ye
Atasözü: 'Elmayı soy da ye, armudu say da ye' - Her işin kendine özgü bir yöntemi ve ölçüsü vardır.
Erine göre bağla başını, tencerene göre kaynat (pişir) aşını
Atasözü: 'Erine göre bağla başını, tencerene göre kaynat aşını' - İnsanın, şartlarına uygun şekilde yaşaması gerekir.
Erkek getirmeyi, kadın yetirmeyi bilmeli
Atasözü: 'Erkek getirmeyi, kadın yetirmeyi bilmeli' - Eşler görev ve sorumluluklarını dengeli biçimde yerine getirmelidir.
Erkek sel, kadın (avrat) göl
Atasözü: 'Erkek sel, kadın göl' - Erkek hareketli ve dışa dönük, kadın ise sakin ve toparlayıcıdır.
Esrik devenin çulu eğri gerek
Atasözü: 'Esrik devenin çulu eğri gerek' - Her şey yerinde ve uygun şekilde olmalıdır.
Eşeğin ölümü köpeğe ziyafettir (düğündür)
Atasözü: 'Eşeğin ölümü köpeğe ziyafettir' - Birinin zararı, başkası için kazanç olabilir.
Fala inanma, falsız kalma
Atasözü: 'Fala inanma, falsız kalma' - Falın doğruluğuna güvenme ama eğlencesinden de mahrum kalma.
Her gün baklava börek yense bıkılır
Atasözü: 'Her gün baklava börek yense bıkılır' - En güzel şey bile sürekli olursa değerini yitirir.
Her şeyin yokluğu yokluktur
Atasözü: 'Her şeyin yokluğu yokluktur' - Bir şeyin eksikliği, genel anlamda yoksunluk yaratır.
Hızlı sağanak tez geçer
Atasözü: 'Hızlı sağanak tez geçer' - Ani gelen şeyler çabuk kaybolur.
İki cambaz bir ipte oynamaz
Atasözü: 'İki cambaz bir ipte oynamaz' - Aynı işi yapan iki becerikli kişi bir arada duramaz, rekabet doğar.
İki deliye bir uslu koymuşlar
Atasözü: 'İki deliye bir uslu koymuşlar' - Aklını kullanan kişi, dengesizlerin arasında bile dengeyi sağlar.
İsa’yı küstürdü, Muhammed’i memnun edemedi
Atasözü: 'İsa’yı küstürdü, Muhammed’i memnun edemedi' - Bir işi yaparken kimseyi memnun edemeyen kimseler için söylenir.
Kedinin kanadı olsaydı, serçenin adı kalmazdı
Atasözü: 'Kedinin kanadı olsaydı, serçenin adı kalmazdı' - Bazı şeylerin olmaması bir dengeyi korur.
Köpeği dövmeli ama sahibinden utanmalı
Atasözü: 'Köpeği dövmeli ama sahibinden utanmalı' – Birine hak ettiği tepkiyi verirken, saygı sınırını aşmamalıdır.
Kucağı dolu olanın ocağı yanar
Atasözü: 'Kucağı dolu olanın ocağı yanar' - Açgözlülük ve hırs insanın düzenini bozar.
Küstüğün dağın odununu kesme
Atasözü: 'Küstüğün dağın odununu kesme' - Dargın olduğun kişiden fayda bekleme.
Lodosun gözü yaşlı olur
Atasözü: 'Lodosun gözü yaşlı olur' - Her güzel görünen şeyin de olumsuz yönü vardır.
Mal adama hem dost, hem düşmandır
Atasözü: 'Mal adama hem dost, hem düşmandır' - Mal, insanı hem korur hem de zarara sokabilir.
Merhametten maraz doğar
Atasözü: 'Merhametten maraz doğar' - Aşırı merhamet bazen zarar getirir.
Misafirlik üç gündür
Atasözü: 'Misafirlik üç gündür' - Misafirlik uzadıkça dostluk zedelenir, kısa süreli olmalıdır.
Misafir misafiri, ev sahibi ikisini de sevmez
Atasözü: 'Misafir misafiri, ev sahibi ikisini de sevmez' - Aynı ortamda benzer konumdakiler birbirini istemez, ev sahibi de bundan rahatsız olur.
Misafir üç gün misafirdir
Atasözü: 'Misafir üç gün misafirdir' - Misafirlik kısa süreli olmalı, uzun sürerse ağırlık verir.
Ne dağda bağım var, ne çakaldan davam
Atasözü: 'Ne dağda bağım var, ne çakaldan davam' - İlgim olmayan bir şey için endişelenmem.
Nefesine güvenen borazancıbaşı olur
Atasözü: 'Nefesine güvenen borazancıbaşı olur' - Kendine güvenen kişi zorlu işlere girişir.
Ne karanlıkta yat, ne kara düş gör
Atasözü: 'Ne karanlıkta yat, ne kara düş gör' - Tedbirli ol, kötü durumlardan uzak dur.
Ne oldum dememeli, ne olacağım demeli
Atasözü: 'Ne oldum dememeli, ne olacağım demeli' - Kişi hiçbir zaman kibirlenmemeli, geleceğini unutmamalıdır.
Ne şiş yansın ne kebap
Atasözü: 'Ne şiş yansın ne kebap' - İki tarafı da küstürmeden işini yürütmek isteyenlerin tutumunu anlatır.
Ne yavuz ol asıl ne yavaş ol basıl
Atasözü: 'Ne yavuz ol asıl ne yavaş ol basıl' - Ne aşırı sert ol ne de fazla yumuşak; dengeyi koru.
Ölüm var dirim var
Atasözü: 'Ölüm var dirim var' - Hayatta her şey mümkündür, hem ölüm hem yaşam insan içindir.
Önde giden yorulur, arkada kalan soyulur
Atasözü: 'Önde giden yorulur, arkada kalan soyulur' - Her iki durumda da zorluk vardır; hem önde olmak hem geride kalmak sıkıntı getirir.
Önünde ardında gidilmez
Atasözü: 'Önünde ardında gidilmez' - Kimi insanlar ne övülür ne de eleştirilir, her durumda sorun çıkarır.
Pek yaş olma, sıkılırsın; pek de kuru olma, kırılırsın
Atasözü: 'Pek yaş olma, sıkılırsın; pek de kuru olma, kırılırsın' - Aşırıya kaçmadan dengeli davran.
Sirkesini, sarımsağını sayan paçayı yiyemez
Atasözü: 'Sirkesini, sarımsağını sayan paçayı yiyemez' - Aşırı hesap yapan kişi işin keyfini çıkaramaz.
Su bulanmayınca durulmaz
Atasözü: 'Su bulanmayınca durulmaz' - Bazı şeyler düzelmeden önce karışıklık yaşanır.
Su yatağını bulur
Atasözü: 'Su yatağını bulur' - Her şey sonunda olması gereken yere varır.
Şaraptan bozma sirke keskin olur
Atasözü: 'Şaraptan bozma sirke keskin olur' - Geçmişte farklı bir durumda olan kişi, sonradan aşırıya kaçabilir.
Tatlı tatlı yemenin acı acı geğirmesi olur
Atasözü: 'Tatlı tatlı yemenin acı acı geğirmesi olur' - Her zevkin bir bedeli vardır.
Yerine düşmeyen gelin yerine yerine, boyuna düşmeyen esvap sürüne sürüne eskir
Atasözü: 'Yerine düşmeyen gelin, boyuna düşmeyen esvap sürüne sürüne eskir' - Uygun olmayan kişi veya şey, hiçbir zaman huzur vermez.
Yüz verme arsız olur, az verme hırsız olur
Atasözü: 'Yüz verme arsız olur, az verme hırsız olur' - İnsana aşırı veya yetersiz ilgi göstermek, ikisinde de olumsuz sonuç doğurur.