Tozlu Sözlük
Adalet Temalı Atasözleri
Adalet temasına ait atasözleri listesi.
Rastgele Atasözü
Adalet Temalı Atasözleri
Ağa borç eder, uşak harç
Atasözü: 'Ağa borç eder, uşak harç' - Bazı kişilerin yanlış yönetimi yüzünden başkaları zarar görür.
Ağanın malı çıkar, uşağın canı
Atasözü: 'Ağanın malı çıkar, uşağın canı' - Zengin kazandıkça, fakir daha çok çalışmak zorunda kalır.
Ağası güçlü olanın, kulu suçlu olur
Atasözü: 'Ağası güçlü olanın, kulu suçlu olur' - Güçlü kişi suçtan kurtulur, zayıf olan cezayı çeker.
Ağlatan gülmez
Atasözü: 'Ağlatan gülmez' - Başkalarını üzen kişi sonunda aynı acıyı yaşar.
Ah alan onmaz
Atasözü: 'Ah alan onmaz' - Birinin bedduasını veya ahını alan kişi huzur bulamaz.
Ah yerde kalmaz
Atasözü: 'Ah yerde kalmaz' - Yapılan haksızlıkların karşılığı mutlaka görülür.
Alacağım olsun da alakargada olsun
Atasözü: 'Alacağım olsun da alakargada olsun' - Hakkını kimden olursa olsun almak önemlidir.
Alakargada alacağım olsun, alamazsam gözümü oysun
Atasözü: 'Alakargada alacağım olsun alamazsam gözümü oysun' - Kişi hakkını kimden olursa olsun almak ister, alamazsa büyük zarar görmeyi göze alır.
Alçacık eşeğe herkes biner
Atasözü: 'Alçacık eşeğe herkes biner' - Güçsüz, savunmasız kişiye herkes yüklenir.
Alçak eşek binmeye kolay, öksüz çocuk dövmeye kolay
Atasözü: 'Alçak eşek binmeye kolay, öksüz çocuk dövmeye kolay' - Savunmasız kişiye zarar vermek kolaydır ama adil değildir.
Allah uçamayan kuşa alçacık dal verir
Atasözü: 'Allah uçamayan kuşa alçacık dal verir' - Allah herkese gücüne göre imkân ve fırsat verir.
Alma mazlumun ahını çıkar, aheste aheste
Atasözü: 'Alma mazlumun ahını çıkar, aheste aheste' - Mazlumun hakkı yerde kalmaz; ilahi adalet mutlaka tecelli eder.
Aman diyene kılıç kalkmaz
Atasözü: 'Aman diyene kılıç kalkmaz' - Teslim olmuş veya merhamet isteyen kişiye zarar verilmez.
Armudun iyisini (dağda) ayılar yer
Atasözü: 'Armudun iyisini dağda ayılar yer' - Değerli şeyler, çoğu zaman hak etmeyen kişilerin eline geçer.
Arpa eken buğday biçmez
Atasözü: 'Arpa eken buğday biçmez' - Ne ekersen onu biçersin; yapılan işin karşılığı aynen geri döner.
Arşın malı kantar ile satılmaz
Atasözü: 'Arşın malı kantar ile satılmaz' - Her şeyin ölçüsü kendi cinsine göre yapılmalıdır.
Attan düşene yorgan döşek, eşekten düşene kazma kürek
Atasözü: 'Attan düşene yorgan döşek, eşekten düşene kazma kürek' - Toplum, güçlüye merhametli davranır ama zayıfa acımaz.
Ava giden avlanır
Atasözü: 'Ava giden avlanır' - Birine zarar vermeye çalışan, sonunda zararı kendisi görür.
Balık demiş ki ‘etimi yiyen doymasın, avımı yapan gülmesin (onmasın)’
Atasözü: 'Balık demiş ki etimi yiyen doymasın, avımı yapan gülmesin' - Haksız kazanç sağlayan kişi huzur bulamaz.
Beyler buyruğu yoksula kan ağlatır
Atasözü: Beyler buyruğu yoksula kan ağlatır - Güç sahiplerinin aldığı kararlar en çok zayıfları etkiler.
Beylik fırın has çıkarır
Atasözü: Beylik fırın has çıkarır - Ortak kullanılan yerden en çok güçlü olan faydalanır.
Biri yer biri bakar, kıyamet ondan kopar
Atasözü: 'Biri yer biri bakar, kıyamet ondan kopar' – Adaletsizlik ve paylaşım eksikliği toplumsal huzursuzluk yaratır.
Bir sıçrarsın çekirge, iki sıçrarsın çekirge, sonunda yakalanırsın çekirge (üçüncüsünde avucuma düşersin çekirge)
Atasözü: Bir sıçrarsın çekirge, iki sıçrarsın çekirge, sonunda yakalanırsın çekirge (üçüncüsünde avucuma düşersin çekirge) - Kötülük yapan kişi, eninde sonunda cezasını bulur.
Bir sürçen atın başı kesilmez
Atasözü: Bir sürçen atın başı kesilmez - Küçük bir hata yüzünden kimseye ağır ceza verilmemelidir.
Bozacının şahidi şıracı
Atasözü: 'Bozacının şahidi şıracı' – Birbirini kayıran veya çıkar ilişkisi içinde olan kişilerin tanıklığı güvenilmez.
Böyle başa böyle tıraş
Atasözü: 'Böyle başa böyle tıraş' – Davranışa uygun karşılık verilir; kişi ne yaparsa karşılığını ona göre alır.
Büyük balık küçük balığı yutar
Atasözü: 'Büyük balık küçük balığı yutar' – Güçlü olan, zayıf olanı ezer; dünyada adalet her zaman işlemez.
Caminin (mescidin) mumunu yiyen kedinin gözü kör olur
Atasözü: 'Caminin mumunu yiyen kedinin gözü kör olur' – Kutsal veya doğru bir şeye zarar veren, sonunda kendi zararını görür.
Çalma elin kapısını, çalarlar kapını
Atasözü: 'Çalma elin kapısını çalarlar kapını' – Başkalarına kötülük yapan, aynı kötülüğü kendisi de görür.
Çanağa ne doğrarsan kaşığında o çıkar
Atasözü: 'Çanağa ne doğrarsan kaşığında o çıkar' – Ne ekersen onu biçersin; yaptıklarının karşılığını mutlaka görürsün.
Dağda gez belde gez, insafı elden bırakma
Atasözü: 'Dağda gez belde gez, insafı elden bırakma' – Nerede olursan ol, adalet ve vicdandan ayrılma.
Dam yandı, içindeki sıçan da (birlikte) yandı
Atasözü: 'Dam yandı, içindeki sıçan da (birlikte) yandı' – Bir olay yaşandığında hem suçlu hem masum zarar görebilir.
Davacın kadı olursa yardımcın Allah olsun
Atasözü: 'Davacın kadı olursa yardımcın Allah olsun' – Adalet dağıtan kişi taraflı olursa, haklının işi zordur.
Davacısı kadı olanın yardımcısı Allah olsun
Atasözü: 'Davacısı kadı olanın yardımcısı Allah olsun' – Güçlüye karşı hakkını savunmak zordur.
Davul birinin boynunda, tokmak bir başkasının elinde
Atasözü: 'Davul birinin boynunda, tokmak bir başkasının elinde' – Sorumluluk birinde, yetki başkasındaysa iş yürümez.
Delilsiz cennete bile girilmez
Atasözü: 'Delilsiz cennete bile girilmez' – Her iddia, bilgi veya isteğin bir kanıtı olmalıdır.
Dinsizin hakkından imansız gelir
Atasözü: 'Dinsizin hakkından imansız gelir' – Zalim veya haksız birini, ondan daha gözü kara biri alt eder.
Doğan anası olma, doğuran anası ol
Atasözü: 'Doğan anası olma, doğuran anası ol' – Gerçek emek verene değer verilmelidir.
Doğrunun yardımcısı Allah’tır
Atasözü: 'Doğrunun yardımcısı Allah’tır' – Doğru ve dürüst insanlar sonunda her zaman kazançlı çıkar.
Eden bulur, inleyen ölür
Atasözü: 'Eden bulur, inleyen ölür' - Kötülük yapan sonunda cezasını çeker.
Eğriye eğri doğruya doğru
Atasözü: 'Eğriye eğri, doğruya doğru' - Hak neyse onu söylemek, tarafsız ve adil olmak gerekir.
Ekmekle oynayanın ekmeğiyle oynanır
Atasözü: 'Ekmekle oynayanın ekmeğiyle oynanır' - Başkalarının geçimiyle oynayan, sonunda kendi rızkını kaybeder.
Elçiye zeval olmaz
Atasözü: 'Elçiye zeval olmaz' - Haberciye kötü davranılmaz, suç yüklenmez.
El için kuyu kazan, evvela kendisi düşer
Atasözü: 'El için kuyu kazan, evvela kendisi düşer' - Başkası için kötülük düşünen, sonunda kendi zararını görür.
Er ekmeği er kursağında kalmaz
Atasözü: 'Er ekmeği er kursağında kalmaz' - Yiğidin hakkı er geç teslim edilir.
Er lokması er kursağında kalmaz
Atasözü: 'Er lokması er kursağında kalmaz' - Yiğitlikte yapılan iyilik karşılıksız kalmaz.
Etme bulma dünyası
Atasözü: 'Etme bulma dünyası' - Ne yaparsan karşılığını görürsün.
Etme bulursun, inleme ölürsün
Atasözü: 'Etme bulursun, inleme ölürsün' - Yaptığın kötülük sana geri döner.
Etme bulursun, inleye inleye ölürsün
Atasözü: 'Etme bulursun, inleye inleye ölürsün' - Kötülük eden sonunda cezalandırılır.
Geleceği varsa göreceği de var
Atasözü: 'Geleceği varsa göreceği de var' - Zaman her şeyi gösterir, kimsenin yaptığı yanına kalmaz.
Gören gözün hakkı vardır
Atasözü: 'Gören gözün hakkı vardır' - Emeğiyle gören, fark eden kişinin payı olmalıdır.
Hak deyince akan sular durur
Atasözü: 'Hak deyince akan sular durur' - Adalet ve doğruluk karşısında herkes susar, hak en üstün değerdir.
Haklı söz, haksızı Bağdat’tan çevirir
Atasözü: 'Haklı söz, haksızı Bağdat’tan çevirir' - Doğru ve yerinde söylenen söz, en inatçı kişiyi bile ikna eder.
Hak yerde kalmaz
Atasözü: 'Hak yerde kalmaz' - Adalet sonunda yerini bulur, haksızlık kalıcı olmaz.
Hak yerini bulur (yerde kalmaz)
Atasözü: 'Hak yerini bulur (yerde kalmaz)' - Doğruluk ve adalet er ya da geç ortaya çıkar.
Hanım kırarsa kaza, halayık kırarsa ceza
Atasözü: 'Hanım kırarsa kaza, halayık kırarsa ceza' - Aynı olayda güçlüye hoşgörü, zayıfa ceza verilmesini eleştirir.
Hekimsiz, hâkimsiz memlekette oturma
Atasözü: 'Hekimsiz, hâkimsiz memlekette oturma' - Adalet ve sağlık olmayan yerde huzur olmaz.
Her firavunun bir Musa’sı çıkar
Atasözü: 'Her firavunun bir Musa’sı çıkar' - Zalim veya kötü niyetli her kişinin karşısına onu durduracak bir güç çıkar.
Herkes ektiğini biçer
Atasözü: 'Herkes ektiğini biçer' - İnsan, yaptığı işlerin sonucunu mutlaka görür.
Herkesin arşınına göre bez vermezler
Atasözü: 'Herkesin arşınına göre bez vermezler' - Herkesin ölçüsüne veya isteğine göre davranmak mümkün değildir.
Herkesin ettiği yoluna gelir
Atasözü: 'Herkesin ettiği yoluna gelir' - İnsan ne yaparsa karşılığını kendisi görür.
Herkes ne ederse kendine eder
Atasözü: 'Herkes ne ederse kendine eder' - İnsan yaptığı iyilik ya da kötülüğün sonucunu kendisi görür.
Her koyun kendi bacağından asılır
Atasözü: 'Her koyun kendi bacağından asılır' - Herkes kendi yaptığından sorumludur.
Her yerde okka dört yüz dirhem
Atasözü: 'Her yerde okka dört yüz dirhem' - Kurallar ve ölçüler her yerde aynıdır; istisna aranmaz.
Hile ile iş gören mihnet ile can verir
Atasözü: 'Hile ile iş gören mihnet ile can verir' - Hileyle iş yapan sonunda büyük zarar görür.
İğneyi kendine, çuvaldızı başkasına batır
Atasözü: 'İğneyi kendine, çuvaldızı başkasına batır' - Önce kendi hatalarını gör, sonra başkalarını eleştir.
İt ağzını kemik tutar
Atasözü: 'İt ağzını kemik tutar' - Kişiyi menfaati susturur.
İti (köpeği) öldürene sürütürler
Atasözü: 'İti (köpeği) öldürene sürütürler' - Küçük kötülüğün cezası, büyük kötülüğe bırakılır.
Kadı anlatışa göre fetva verir
Atasözü: 'Kadı anlatışa göre fetva verir' - Karar, anlatılan bilgilere göre verilir.
Kadının yüzünün karası erkeğin elinin kınası
Atasözü: 'Kadının yüzünün karası erkeğin elinin kınası' - Kadının utancı kalıcı, erkeğin lekesi geçicidir.
Kalp kazanır, kaltaban gönenir
Atasözü: 'Kalp kazanır, kaltaban gönenir' - İyi niyetli insanlar kazandırır ama kötü niyetliler faydasını görür.
Kanı kanla yumazlar, kanı suyla yurlar
Atasözü: 'Kanı kanla yumazlar, kanı suyla yurlar' - Bir kötülük başka bir kötülükle düzelmez.
Kanlı gömlek gizlenmez
Atasözü: 'Kanlı gömlek gizlenmez' - Büyük suç veya hata gizlenemez.
Kazma elin kuyusunu, kazarlar kuyunu
Atasözü: 'Kazma elin kuyusunu, kazarlar kuyunu' - Başkası için kötülük düşünen kişi sonunda kendine zarar verir.
Kedinin kabahatini önüne koyarlar, öyle döverler
Atasözü: 'Kedinin kabahatini önüne koyarlar öyle döverler' - Suçluya cezası somut delille gösterilerek verilmelidir.
Kimin tavuğuna kış demişiz
Atasözü: 'Kimin tavuğuna kış demişiz' - Kimseye zarar verilmediği halde suçlanmaktan yakınma ifadesidir.
Kimsenin ahı kimsede kalmaz
Atasözü: 'Kimsenin ahı kimsede kalmaz' - Yapılan kötülük er geç karşılığını bulur.
Kul azmayınca Hak yazmaz
Atasözü: 'Kul azmayınca Hak yazmaz' - İnsan kendi hatasıyla felaketi davet eder.
Kurtla ortak olan tilkinin hissesi, ya tırnaktır ya bağırsak
Atasözü: 'Kurtla ortak olan tilkinin hissesi ya tırnaktır ya bağırsak' - Güçlüyle ortaklık eden zayıf, sonunda zararlı çıkar.
Kurunun yanında yaş da yanar
Atasözü: 'Kurunun yanında yaş da yanar' - Suçsuz olan da bazen suçluyla birlikte zarar görür.
Mal melameti örter
Atasözü: 'Mal melameti örter' - Zenginlik, insanların kusurlarını gizler.
Mazlumun ahı, indirir şahı
Atasözü: 'Mazlumun ahı indirir şahı' - Haksızlığa uğrayanın bedduası en güçlü kişiyi bile yıkar.
Mazlumun ahı yerde kalmaz
Atasözü: 'Mazlumun ahı yerde kalmaz' - Haksızlık yapan sonunda cezasını bulur.
Ne doğrarsan aşına, o çıkar kaşığına
Atasözü: 'Ne doğrarsan aşına, o çıkar kaşığına' - Ne yaparsan onun karşılığını görürsün.
Ne ekersen onu biçersin
Atasözü: 'Ne ekersen onu biçersin' - Yaptığın her işin sonucunu kendin yaşarsın.
Okka her yerde dört yüz dirhem
Atasözü: 'Okka her yerde dört yüz dirhem' - Kural ve ölçüler her yerde aynıdır, değişmez.
Ölümle öç alınmaz
Atasözü: 'Ölümle öç alınmaz' - İntikam, başkasının ölümüyle tatmin edilemez.
Önce iğneyi kendine batır, sonra çuvaldızı ele
Atasözü: 'Önce iğneyi kendine batır, sonra çuvaldızı ele' - Başkasını eleştirmeden önce kendi hatalarına bak.
Para ile değil, sıra ile
Atasözü: 'Para ile değil sıra ile' - Her işin bir zamanı ve düzeni vardır; para her şeyi çözmez.
Rüşvet kapıdan girince insaf (iman) bacadan (pencereden) çıkar
Atasözü: 'Rüşvet kapıdan girince insaf (iman) bacadan çıkar' - Rüşvetin girdiği yerde vicdan ve ahlak kalmaz.
Rüzgâr eken fırtına biçer
Atasözü: 'Rüzgâr eken fırtına biçer' - Kötülük yapan, daha büyüğünü görür.
Sap döner, keser döner, gün gelir hesap döner
Atasözü: 'Sap döner, keser döner, gün gelir hesap döner' - Her yapılanın bir karşılığı vardır, kimse yaptığının sonucundan kaçamaz.
Sarımsak yemedim ki ağzım koksun
Atasözü: 'Sarımsak yemedim ki ağzım koksun' - Suçsuz insan, suçla itham edilmemelidir.
Sel gider kum kalır, kişi ettiğini bulur
Atasözü: 'Sel gider kum kalır, kişi ettiğini bulur' - Her şey geçer ama yapılanın sonucu kalır.
Seninki can da benimki patlıcan mı?
Atasözü: 'Seninki can da benimki patlıcan mı?' - Herkesin aynı derecede değerli olduğu anlatılır.
Su yatağını bulur
Atasözü: 'Su yatağını bulur' - Her şey sonunda olması gereken yere varır.
Suyu getiren de bir, testiyi kıran da
Atasözü: 'Suyu getiren de bir, testiyi kıran da' - İyilik yapanla hata yapan bazen aynı muameleyi görür.
Şeriatın kestiği parmak acımaz
Atasözü: 'Şeriatın kestiği parmak acımaz' - Adaletin verdiği ceza kabul edilir, gönül razıdır.
Terazi var, tartı var, her şeyin bir vakti var
Atasözü: 'Terazi var, tartı var, her şeyin bir vakti var' - Her şeyin bir zamanı ve hesabı vardır, sabır gerekir.
Testiyi kıran da bir, suyu getiren de
Atasözü: 'Testiyi kıran da bir, suyu getiren de' - Emek verenle zarar veren bazen aynı kefeye konur.
Tutulmayan hırsız beyden büyüktür
Atasözü: 'Tutulmayan hırsız beyden büyüktür' - Yakalatmadığı sürece hilekâr kişi üstün görülür.
Tutulmayan uğru, beyden doğru
Atasözü: 'Tutulmayan uğru, beyden doğru' - Yakalatmadıkça hırsızlık yapan, dürüst gibi görünür.
Uğru, kalana yanar; mal sahibi gidene
Atasözü: 'Uğru, kalana yanar; mal sahibi gidene' - Zarar görenle zarar verenin acısı farklıdır.
Üveye etme, özünde bulursun; geline etme, kızında bulursun
Atasözü: 'Üveye etme, özünde bulursun; geline etme, kızında bulursun' - Yaptığın kötülük bir gün senin karşına çıkar.
Verirsen doyur, vurursan duyur
Atasözü: 'Verirsen doyur, vurursan duyur' - Bir işi tam yap, yarım bırakma.
Ver yiğidi yiğide, Mevla rızkın yetire
Atasözü: 'Ver yiğidi yiğide, Mevla rızkın yetire' - Emanet ehline verilmeli; Allah da rızkını verir.
Yalancının mumu yatsıya kadar yanar
Atasözü: 'Yalancının mumu yatsıya kadar yanar' - Yalanın ömrü kısadır, gerçek eninde sonunda ortaya çıkar.
Yanlış hesap Bağdat’tan döner
Atasözü: 'Yanlış hesap Bağdat’tan döner' - Yanlış yapılan iş veya haksızlık sonunda mutlaka ortaya çıkar.
Yanmış harmanın öşrü alınmaz
Atasözü: 'Yanmış harmanın öşrü alınmaz' - Zaten zarara uğrayan kişiden daha fazla şey istenmez.
Yaşın arasında (yanında) kuru da yanar
Atasözü: 'Yaşın arasında (yanında) kuru da yanar' - Suçlularla birlikte masumlar da zarar görebilir.
Yırtıcı kuşun ömrü az olur
Atasözü: 'Yırtıcı kuşun ömrü az olur' - Zalim, hırçın insan uzun süre ayakta kalamaz.
Yoksul, ata binse selam almaz
Atasözü: 'Yoksul, ata binse selam almaz' - Yoksul insan, varlıklı görünse bile toplumda değer görmez.
Yoksul âlâ ata binse selam almaz
Atasözü: 'Yoksul âlâ ata binse selam almaz' - Yoksul insan ne kadar iyi duruma gelse de değeri bilinmez.
Yumurtada kıl bitmez
Atasözü: 'Yumurtada kıl bitmez' - Kusursuz olan bir şeyde hata aramak boşunadır.
Zor kapıdan girerse, şeriat bacadan çıkar
Atasözü: 'Zor kapıdan girerse, şeriat bacadan çıkar' - Baskı ve zorbalık, düzeni ve adaleti bozar.